معرفی نسخه خطی دیوان حسینی به رقم سلطانعلی مشهدی 890 هجری و تحلیل آرایه‌های تذهیب آن

اهمیّت سیاسی، فرهنگی، تاریخی، جغرافیایی و نژادی خراسان بزرگ، همواره توجه محققینِ حوزه هنر، خاورشناسان و نسخه پژوهان را به خود جلب کرده است. هرات، از مهم ترین شهرهای خراسان بزرگ است که سلطان حسین میرزا بایقرا از آخرین پادشاهان تیموری بر آن حکومت کرد و در خلال دوره پر ثمر خود، هنرمندان را به آرایش کتب دینی و غیر دینی سوق داد. دیوان شعر سلطان حسین میرزا، یکی از صدها نسخه خطی دوره تیموری است که از منظر تزئینات کتاب آرایی، به ویژه تذهیب، می تواند مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، معرفی و تحلیل فنّی هنری عناصر تذهیب این دیوان، هدف اصلی پژوهش حاضر است. بر همین مبنا، مقاله پیشِ رو، با رویکردی سبک شناختی و روشی توصیفی تحلیلی، ضمن رجوع به منابع کتابخانه ای، آرایه های تذهیب نسخه مذکور را بررسی و تحلیل خواهد کرد. در این روند پس از معرفی نسخه خطی دیوان حسینی (890 هجری)، به توصیف ساختاری مولفه های تذهیب آن پرداخته، سپس این عناصر را به تفکیک رنگ، نقش و ترکیب بندی تحلیل خواهد شد. ضمناً این پژوهش مترصد پاسخ به این پرسش است که ویژگی های بصری تذهیب نسخه دیوان حسینی چه بوده و در چه سبکی گردآوری شده است؟ در نهایت یافته های پژوهش، نشان می دهند که ویژگی های سبکی تذهیب این نسخه با ویژگی های تذهیب سایر نسخه های دوره تیموری مطابقت دارد. تنوع و غنای تزئینات در کتیبه ها، استفاده از رنگ طلایی و طلایی در کنار لاجوردی، کاربست نوعی رویکرد طبیعت گرایانه در استعمال نقوش ختایی، گرایش به تزئینات چینی و ترکیب بندی پیچیده و هماهنگ، از جمله این موارد است.