تحلیل و بررسی مفاهیم معماری خراسان و بازتاب آن بر معماری معاصر مشهد

ریشه تمدن و فرهنگ هر کشور و منطقه هنر‌معماری آن است که در طول تاریخ بشریت، توسط خود ‌انسان‌ها ساخته می‌شود. معماری موجود زنده‌ایی است که در زمان جریان دارد و محصول شرایط فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، فکری، اقتصادی هر دوره‌ایی است. با توجه به اهمیت معماری در زندگی انسان، چرا که بطور متوسط انسان‌ها نیمی از زمان زندگی خود را در مسکن هایشان سپری می‌کنند و این مکان بستری است جهت ایجاد آرامش و اهمیت این موضوع به دلیل تاثیر در شکل‌گیری فرهنگ مردم و نقشی که در شکل دهی هویت برخوردار است، می‌باشد.معماری شرق ایران از جمله خراسان در زمان‌های مختلف تاریخی خود، دارای اهمیت‌های فرهنگی، اقصادی و سیاسی بوده است و اهمیت این موضوع به علت ویژگی خاص این منطقه می‌باشد و حتی بعد از حضور اسلام این منقطه اهمیت خود را به عنوان منطقه راهبردی حفظ کرد. خراسان را می توان یکی از خاستگاه‌های معماری در منطقه آسیای‌غربی برشمرد و این ادعا در یادداشت‌ها و مقالات علمی محققانی همچون اسکار روتر، شراتو و آندره‌گدار قابل بررسی و اثبات است. معماری خراسان نیز بر اساس فرهنگ، هویت و مصالح موجود در منطقه که دارای دانش بومی و پیشینه‌ای طولانی می‌باشد، شناخته شده است که جایگاه خاصی را در ایران داراست. اما با گسترش شهر و شهر‌نشینی و افزایش فرایند شهرنشینی مدرن و تحولات سطحی ناشی از مدرنیسم در معماری معاصر و تاثیر‌پذیری از مظاهر تمدن صنعتی شده غرب، و مشکلات ناشی از تقلید بی‌محتوا، معماری ایران و همچنین خراسان را دچار تغییراتی کرده است که با هویت‌، سنت، فرهنگ مردم و معماری ایرانی هم خوانی نداشته و موجب تغییرات گسترده در سبک زندگی و الگو سکونت شده و هویت معماری این کشور و این منطقه را دچار دگرگونی کرده است.در این مقاله با توجه به اهمیت معماری سنتی ایران و خراسان و تاثیر‌گذاری معماری بر فرهنگ و هویت اسلامی ایرانی، با شناخت معماری خراسان در گذشته، با توجه به شرایط و نیاز جامعه امروز و مقایسه تطبیقی معماری امروز با گذشته به صورت توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای و تحقیقات میدانی می‌باشد که به تحلیل و بررسی معماری سنتی و باز تاب آن بر معماری معاصر مشهد می‌پردازیم.