باززنده سازی پاتوق‌محله‌های مشهد با تاکید بر احیای عناصر سنتی

در عصر اطلاعات که سرمای فضای مجازی ارتباطات انسانی مبتنی بر مکث، دیدن، گفتگو و شنیدن را سرد ساخته است نیاز به فضاهای جدیدی داریم تا امکان ارتباط مردم محلات شهری که در پیرامون ما حضور دارند را فراهم سازد. در شهر مشهد، از میادین و خیابان های قدیمی یا بافت قدیمی و تاریخی که می گذری در امتداد خیابان ها یا در دل محلات و بعضاً در کنار ساختمان هایی قدیمی، فضاهای رها شده بی دفاع شهری نیز وجود دارد که شهرداری به قصد اجرای تعریض معابر، آنها را تملک نموده است. این عقب رفتگی های خاکستری ضمن نامطلوب ساختن منظر شهر مشکلات فراوانی را برای ساکنان بافت و محله‌های شهر نیز بوجود آورده است؛ به همین دلیل شهرداری مشهد در راستای گسترش فضاهای عمومی با بافت فرهنگی و اجتماعی و همچنین استفاده بهینه از ظرفیت های ایجاد شده در فرآیند تملک املاک واقع در پروژه های شهری تا زمان رسیدن به افق برنامه بلند مدت و تبدیل این اراضی به محیط امن و کارآمد، اقدام به راه اندازی فضاهای متنوع و جذاب‌ شهری تحت عنوان (پاتوق محله) نموده است که این امر تلاشی برای بازآفرینی روح زندگی جمعی در شهر و کوششی در جهت تداوم حس تعلق شهروندان است. لذا در این پژوهش مسئله اصلی پاسخ به این سوال می‌باشد که چه عناصری در معماری سنتی ایران، باعث شکل گیری پاتوق محله های مشهد شده است؟ روش تحقیق در پژوهش پیش رو از نوع کیفی و کمی است. در ابتدا جهت دستیابی به چگونگی شکل گیری پاتوق محله ها و عوامل ایجاد آنها در بازه زمانی مورد نظر پژوهش، پیشینه پژوهش و مبانی نظری به روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای بررسی و تدوین گشت و سپس با مطالعۀ میدانى بر روى پنج نمونۀ موردى سنجیده شده است. یافته‌های این پژوهش نشان می دهد که استفاده از عناصر معماری سنتی می تواند ضمن ایجاد ترتیبی نو در فرآیند شکل‌گیری فعالیت‌ها، به نوسازی، بهسازی و بازسازی شهر نیز کمک نماید و راهگشای معماران جوان این سرزمین در دوران معاصر باشد چرا که بر اصول و باورهای معنوی مردمان سرزمین ایران تکیه داده شده است.