بررسی فقهی حقوقی مصادیق احتکار در پرتو دخالت دولت در بازار

زمینه و هدف: احتکار از موضوعات مهم اقتصادی است که بر نظم و ثبات اقتصادی تاثیرگذار است. در این مقاله تلاش شده است تا مصادیق احتکار در پرتو دخالت دولت در بازار از منظر فقهی و حقوقی بررسی شود.مواد و روش‌ها: مقالة حاضر توصیفی-تحلیلی است و در گردآوری داده ها از روش کتاب خانه‌ای استفاده ‌شده است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.یافته‌ها: عموم فقها مصادیق احتکار را در چند قلم مواد غذایی محدود می دانند به دلیل اینکه جزو کالاهای خوراکی ضروری هستند. احتکار از دیدگاه مشهور فقها حرام است. حبس و نگه داری کالا، نیاز و احتیاج مردم، فقدان فروشندة دیگر و قصد افزایش قیمت، مهم ترین شرایط تحقق احتکار است. از منظر حقوقی نیز احتکار جرم تلقی می شود و نگه داری به‌قصد افزایش قیمت و انحصار، به‌منزلة احتکار است. از دیدگاه اسلام، دولت در راستای تحقق عدالت و توزیع عادلانة امکانات و نظم و ثبات اقتصادی، حق دارد در اقتصاد و تنظیم بازار دخالت کند.نتیجه‌گیری: اگر ضرورت و نیاز در جامعه احراز شود، حکم تحریم احتکار را می‌توان به تمام کالاهای خوراکی و غیرخوراکی مورد نیاز ضروری زندگی امروزة بشر تعمیم داد و تمام آثار و احکام احتکار را بر آن‌ها مترتب ساخت. چون دولت حق مداخله در بازار را دارد و مبنای ممنوعیت احتکار، مایحتاج ضروری زندگی افراد و پیش گیری از افزایش مضاعف قیمت‌هاست، حکومت بر اساس حق دخالت در بازار می‌تواند در راستای تحقق نظم اقتصادی با احتکار مقابله کند و مصادیق آن را به اقلام دیگر تعمیم دهد.

jurisprudential analysis of hoarding cases of in the light of government intervention in the market

background and aim: hoarding is one of the important economic issues that  impacts economic order and stability. in this article, an attempt has been made to examine the examples of hoarding in the light of the government’s involvement in the market from a jurisprudential and legal point of view.materials and methods: the present paper is descriptive and analytical using library method.ethical considerations: in the present paper, the originality of the texts, honesty, and trustworthiness are respected.findings: most of the jurists consider the examples of hoarding to be limited to a few food items because they are essential food items. from the point of view of famous jurists, hoarding is forbidden, and the most important conditions for the realization of hoarding are the detention and storage of goods, the needs of the people, the lack of another seller, and the intention to increase the price. from the legal point of view, hoarding is considered a crime, and keeping it with the intention of increasing the price and monopoly is considered as hoarding. on the other hand, from the perspective of islam, the government has the right to interfere in the economy and regulate the market in order to achieve justice and fair distribution of facilities and economic order and stability.conclusion: if the necessity and need in the society is established, the order to ban hoarding can be extended to all edible and non-edible goods that are necessary for human life today, and all the effects and rulings of hoarding can be arranged on them. in fact, since the government has the right to intervene in the market and the basis for banning hoarding is the essential needs of people’s lives and preventing the double increase of prices, therefore, based on the right to intervene in the market, the government can deal with hoarding in order to achieve economic order and give examples of it to generalize other items.