معاملات سلف در بازار سرمایه و محدودیت‌های آن از منظر فقه و حقوق

زمینه و هدف: یکی از موضوعات اساسی در زمینه عقد سلف، بررسی امکان بهره‌گیری از آن به‌عنوان یکی از ابزارهای معامله در بازار سرمایه و بورس است. این امر به دلیل نیاز و ضرورت معاملات سلف در بازارهای سرمایه همواره محل سوال و بحث بوده است و در این مقاله تلاش شده تا مورد بررسی قرار گیرد.مواد و روش‌ها: در نوشتن مقاله حاضر از روش کتاب خانه‌ای استفاده ‌شده است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت‌داری رعایت شده است.یافته‌ها: بیع سلف از منظر فقهی دارای ویژگی‌های زیادی نظیر قبض ثمن فی‌المجلس، ذکر جنس و وصف مبیع، تعیین دقیق زمان تسلیم مبیع و معلوم بودن مقدار کالاست. برخی از این ویژگی ها مانند وجود مورد معامله در هنگام سررسید برای استفاده از این قرارداد در قالب یکی از ابزارهای معامله در بازار سرمایه محدودیت ایجاد می‌کند؛ زیرا در بسیاری از معاملات امروزه، به این شرط التزامی ندارند و در عمل این نوع معاملات را انجام می‌دهند. از سوی دیگر، ممنوعیت فروش مبیع سلف پیش از قبض یکی از محدودیت‌های عمده در راستای اعمال قراردادهای سلف به شکل امروزی محسوب می‌شود و مانع ایجاد بازارهای ثانوی و معاملات بعدی روی مسلم فیه است. محدودیت دیگر، غرری بودن این معامله‌هاست.نتیجه‌گیری: ریسک جزو تفکیک‌ناپذیر بازار سرمایه است؛ بنابراین امکان به‌کارگیری معاملات سلف در بازار سرمایه وجود دارد. اگر تدابیری اندیشیده شود که خطر معاملات سلف در بورس چنان کاهش یابد که با عرف هم خوانی داشته باشد، در این صورت ایراد غرری بودن از منظر فقه و حقوق تا حدی از بین می رود.

salaf transactions in the capital market and its limitations from the point of view of jurisprudence and law

background and aim: one of the basic issues in the field of the salaf contract is to examine the possibility of using it as one of the trading tools in the capital market and stock market. this has always been a subject of question and debate due to the need and necessity of forward transactions in the capital markets, and in this article an attempt has been made to examine it.materials methods: in this present paper the library method is used.ethical considerations: in this paper, the originality of the texts, honesty and trustworthiness have been observed.findings: the most important drawback of derivative salaf contract in financial markets is these transactions being aleatory or speculation. uncertainty of the object of transaction and ignorance of its characteristics from a jurisprudential and legal point of view and also the high risk of the transaction question the legitimacy of the transactions and contracts. because according to iranian jurisprudence and law, it is necessary for the object of transaction to be transparent and clear, or at least for the general situation to be clear and specific.conclusion: it is possible to use derivative contracts in financial markets from a jurisprudential and legal point of view because risk and uncertainty cannot be separated from financial markets and economy. derivatives contracts were created to control and reduce risk in financial markets and to bring transaction risk to a reasonably level that is accepted by custom. in this case, the mentioned transactions are not aleatory and are unrestricted from a jurisprudential and legal point of view.