اهمیت حفاظت از منابع طبیعی از دیدگاه قرآن کریم

قرآن کریم، کتاب دینی مقدس مسلمانان، مجموعه ای از اصول و آموزه ها است که در برگیرنده تمام جنبه های زندگی انسان، مفاهیم دینی، احکام اخلاقی و قوانین و مقررات مربوط به جنبه های مختلف زندگی روزمره است. بعلاوه، این کتاب مقدس مشتمل بر قوانین بیشماری در مورد طبیعت و حفاظت از محیط زیست است. حدود 750 (از 6236) آیه قرآن به جنبه های مختلف طبیعت و نیز به رابطه بین انسان و طبیعت اشاره دارد. هدف این مقاله بررسی برخی آیات با مفاهیم اکولوژیکی است، یعنی آیاتی که به بشر روحیه حفاظت از طبیعت و نیز نگرش و تعامل با محیط زیست بعنوان امانت نسل آینده را آموزش می دهند. در واقع این مقاله بر اساس یک تحقیق کیفی در قرآن کریم، ابعاد آموزش محیطی قرآن را برجسته می کند و ملاحظات اکولوژیکی مطرح شده در این کتاب مقدس در مورد استفاده منطقی و صحیح از منابع طبیعی، تعاملات مناسب میان انسان و طبیعت، و حقوق گیاهان، حیوانات و عناصر فیزیکی محیط را گزارش می نماید. قرآن کریم نشان می دهد که طبیعت یک کل است، یک سیستم کامل و البته پیچیده که در آن اجزا از یکدیگر حمایت و محافظت می کنند. در این سیستم پیچیده، اگر یک جز تحت تاثیر قرار گیرد، نظم و عملکرد کل سیستم، یعنی طبیعت، مختل می شود. از اینرو، قرآن کریم حدود 1300 سال قبل از معرفی مفهوم کلاسیک کل گرایی، رویکرد جامع نگر به محیط زیست را اشاعه داده است. آموزه های قرآن کریم از حفظ تعادل در رفتار انسان و خودداری از افراط و تفریط پشتیبانی می کند. این تعادل را می توان از طریق سه اصلی که در مفاهیم قرآن بیان شده است، توصیف نمود: اصل وحدت و یکپارچگی، اصل تعادل و اصل مسئولیت پذیری. آموزه های حفظ محیط زیست در آیات قرآن کریم کاملا صریح و مشهود است. برای حصول و حفظ محیط زیست سالم، باید به این آموزه ها احترام گذاشت و در سطوح مختلف به اجرای آنها مبادرت نمود. نتیجه آنکه دستورات کتاب مقدس دین اسلام بعنوان پیشگامِ حفاظت از محیط زیست را باید سرلوحه اقدامات مدیریت منابع طبیعی، حفظ و توسعه پایدار آن قرار داد.