the explanation of shahristānī’s view of the comprehensibility of the qur’ān based on the narrations of ahl al-bayt (a) of the prophet (s) expressed in the introduction of mafātīḥ al-asrār wa maṣābīḥ al-abrār commentary

The purpose of this article is to show that how shahristānī, as one of the sunnī great writers and exegetes, is influenced in his commentary by the narrations of imāms (a) and in particular those of imām ṣādiq (a), how he expresses his views on the issues of interpretation and comprehensibility of the qur’ān, and what solutions he proposed in this regard. the article at hand has adopted the analytical research method. examining the comprehensibility principles proposed by shahristānī in mafātīḥ al-asrār commentary, we come to the point that shahristānī deems that the reference to the narrations of ahl al-bayt (a) is the only way to understanding the holy qur’ān, and he himself has been influenced greatly by them in his discussion of the qur’ānic principles. in addition, he takes the knowledge of the qur’ān - including exegesis and esoteric interpretation – exclusive to ahl al-bayt (a), maintains that exegetes wonder in the interpretation of the qur’ān because they do not refer to ahl al-bayt (a),  deems that staying away from them is the cause of destruction, and believes that ahl al-bayt (a) are the true protectors of the qur’ān. in the light of shahristānī’s comments in the introduction to his commentary and using ahl al-bayt’s (a) narratives, we might conclude that there is a possibility to understand and interpret the qur’ān for all exegetes provided that they set aside their religious presuppositions in interpretation and choose the correct method for the interpretation of the qur’ān, which is referring to ahl al-bayt (a) and using their narration, as the prophet (s) repeatedly noted in his valuable words.

تبیین دیدگاه شهرستانی در فهم پذیری قرآن مبتنی بر عترت (با رویکردی بر مقدمه تفسیر مفاتیح الاسرار و مصابیح الابرار)

هدف مقاله حاضر آن است که نشان دهد شهرستانی، از بزرگان و تراجم­نویسان اهل­سنت، چگونه در تفسیر خود از روایات ائمه اطهار و به طور خاص امام صادق(ع) تأثیر پذیرفته است و مبانی تفسیر و فهم­پذیری خود را از قرآن چگونه بیان می‌دارد و چه راه­حلی را پیشنهاد می‌دهد. روش مقاله حاضر تحلیلی است. با بررسی مبانی فهم­پذیری شهرستانی در تفسیر مفاتیح الاسرار، به این حقیقت می‌رسیم که وی تنها راه فهم قرآن را مراجعه به اهل­بیت دانسته و خود در بحث مبانی قرآن، بسیار از اهل­بیت تأثیر پذیرفته است. هم­چنین او علم قرآن اعم از تفسیر و تاویل را مختص به اهل­بیت دانسته، سرگردانی مفسران را در تفسیر قرآن، در عدم رجوع به اهل­بیت می­بیند و دوری از آنان را نابودی ­دانسته و معتقد است که اهل­بیت، حافظ و نگهبان واقعی قرآن هستند. با توجه به بیان شهرستانی در مقدمه تفسیر خود و کاربرد استفاده روایات اهل­بیت در این تفسیر، به این جمع­بندی می­رسیم که امکان فهم و تفسیر قرآن برای همه مفسران وجود دارد، به این شرط که پیش­فرض­های مذهبی خود را در تفسیر کنار گذارند و راه درست تفسیر قرآن را انتخاب نمایند که همان مراجعه به اهل­بیت و استفاده از روایات ایشان است. همان­طور که پیامبر(ص) بارها این نکته را در سخنان گهر­بار خود گوشزد نموده­اند.