the trajectory of thought through khwārizmī, ibn al- haitham, fārābī, and suhrawardī

A great deal of scientists and philosophers made the history of humanity heavily indebted, blossoming out during the islamic golden age. tracing the development of muslim civilization, we can observe distinct thinking methods which have improved different facets of society. contributing to the promotion of civilization, mathematics and its various apparatus cannot be neglected. khwārizmī is the most critical figure in mathematics as the bedrock of empirical method. ibn al-haitham is reckoned as the leading figure of that era in the scientific method on which all sciences and technologies are based. fārābī as a profound philosopher focused on imagination and art for distributing wisdom and reason among public. in his utopia, artists have this task and they are called the conveyors of religion. suhrawardī concentrated on intuition besides wisdom and reason. in addition, suhrawardī typified the artist of fārābī’s virtuous city. in suhrawardī’s mystical treatises, he allegorized intelligible happiness. each method would contribute to human civilization—that is, a set of thinking methods is required for surviving and developing civilization. however, dramatically important in today’s world is that the balance ought to be maintained.

مسیر توسعۀ اندیشه: خوارزمی، ابن هیثم، فارابی و سهروردی

تاریخ اندیشه بشری، مرهون دانشمندان و فیلسوفان متعددی است که در دوران طلایی تمدن اسلامی ظهور یافتند. روش­های متنوع اندیشه­ورزی، فرهنگ و تمدن جوامع مسلمان را از جهات گوناگون شکوفا نمود. نقش رشد ریاضیات و ابزارهای آن، در این شکوفایی قابل چشم­پوشی نیست. خوارزمی از مهم­ترین ریاضی­دانان آن دوره، سنگ بنای متد علمی را استوار کرد. ابن­هیثم به مثابه شخصیت پیش­گام متد علمی، پایه علوم و تکنولوژی را بنا نهاد. فارابی، فیلسوف سیاسی- اجتماعی، به این مسأله توجه کرد که باید معقولات را تجسمی نمود و دستاوردهای خرد و عقل را از طریق هنر در سطح جامعه انتشار داد و هنرمندان مدینه فاضله باید نقش حاملان دین را بر عهده داشته باشند. سهروردی از یک­سو، تجربه عرفانی و شهود را در کنار عقل و روش استدلالی قرار داد و از دیگر سو، هنرمند مدینه فاضله فارابی را تمثل بخشید. به دیگر سخن، رساله­های رمزی عرفانی شیخ اشراق، رمزنگاری و تجسم­بخشی سعادت معقول و حقایق نطقی به شمار می­آیند. هر یک از این روش­های تفکر، سهمی در تمدن بشری به خود اختصاص داده­اند که بقا و توسعه تمدن بدون آن­ها متصور نیست. نکته اساسی، حفظ اعتدال در پرداختن به هر یک از وجوه اندیشه­ورزی است.