بررسی تطبیقی مسئله اعلان حکومت‌ نظامی و حالت محدودیت‌های ضروری (فوق‌العاده) در نظام حقوقی ایران و مصر

آزادی‌های تصریح‌شده در قوانین اساسی برای شهروندان از چنان اهمیت والایی برخوردارند که هرگونه محدودیت بر راه اعمال آن‌ها، مطلقاً ممنوع می‌باشد. یکی از شدیدترین حالات محدودیت آزادی‌های فردی، حکومت‌نظامی است که در بیشتر رژیم‌های دیکتاتوری و نظامی که از طریق کودتا و راه‌های غیر دموکراتیک حکومت را غصب نموده‌اند، برای سرکوب آزادی افراد به کار گرفته‌شده است. در قانون اساسی ایران صراحتاً این مسئله ممنوع اعلام‌شده و قانون جدید جمهوری عربی مصر نیز با توجه مفهوم و منطوق ماده 154 قانون اساسی این مسئله رد شده و تنها حالت فوق‌العاده را مجاز دانسته است؛ زیرا هر دو کشور تجارب تلخی از سرکوب آزادی‌ها به‌واسطه حکومت‌نظامی در رژیم‌های گذشته خود داشته‌اند. اما محدودیت‌های ضروری در ایران و حالت فوق‌العاده در مصر ممنوع نبوده و تحت شرایط و آیین خاصی مجاز می‌باشد. در ایران به استناد اصل 79 این امر از سوی دولت به‌صورت موقتی و تا سی روز با تصویب مجلس مجاز می‌باشد و تمدید آن‌هم منوط به موافقت مجلس است. در مصر نیز اعلام حالت فوق‌العاده از سوی رئیس‌جمهور با استناد به دلایل قانونی و مشورت با هیات وزیران و تصویب مجلس نمایندگان حداکثر برای سه ماه مجاز می‌باشد و تمدید این مدت نیز منوط به موافقت مجلس نمایندگان است. در نوشتار حاضر با دیدی تطبیقی درصدد بررسی موضوعات یادشده میان دو کشور ایران و مصر با نگاهی به سیر قوانین پیش از انقلاب در دو کشور و دیدگاه آنان در مورد مسئله حکومت‌نظامی هستیم.

a comparative study on the declaration of curfew and the state of emergency restrictions (extraordinary) between the legal system of islamic republic of iran and the arabic republic of egypt

the freedoms enshrined in the constitution are such importance for the citizens that any restrictions on them are prohibited absolutely. one of the most important restrictions on personal freedoms, is curfew that in most dictatorships and military who have seized power through a coup and undemocratic ways is applied to suppress on the individual freedom.  this matter is expressly prohibited in iranian constitution and in the new constitution of arabic republic of  egypt, it rejected due to the concept of article 154 and only allowed the state emergency restrictions. because both countries, have bitter experience of  martial law to suppress freedoms in their previous regimes. but the essential constraints in the iranian constitution and the state emergency restrictions in the arabic republic of egypt not prohibited and are permitted under special procedures. in iran, it would form the government for temporary and to thirty days with the permission of the parliament are permitted and renewal is depends on the approval of parliament. in egypt, the state emergency restrictions declared by the president with citing to legal reasons and consultation with the council of ministers and approval of the house of representatives and allowed up to three months. extended this time also is depends on the approval of the house of representatives. in this paper by a comparative perspective, we seek mentioned issues by looking at the course of the prerevolutionary laws and their views on issues of military rule between iran and egypt.