تدوین چارچوب نظری بهره‌گیری از مطالعات علوم رفتاری در فرآیند طراحی معماری و شهری

در نظریه‌های روز رشته‌های طراحی محیطی، علوم رفتاری و طراحی فرآیندمحور نقش بسزایی دارند، در حالی که محل یافته‌های علمی حاصل از نگاه رفتارمحور در راهکارهای عملی فرآیند طراحی خالی است. با مطالعه در نظریه‌های طراحی‌پژوهشی و رابطه انسان و محیط می‌توان به چارچوبی دست پیدا کرد که روشنگر نحوه ورود یافته‌های مطالعه رابطه رفتار و کالبد به برنامه‌دهی در طراحی معماری و شهری باشد. فضای متکی به خانه، به عنوان مقیاسی خرد از فضای میان خانه و محله، نوعی قلمرو ثانویه و قرارگاهی رفتاری است. بنابراین دفاع پذیری، حریم‌گذاری، شخصی‌سازی و وقوع رفتارهای با الگوی مشخص در مقاطع زمانی معین از ویژگی‌های آن است. بنابراین ویژگی‌ها می‌توان مطالعه‌ای در رابطه کالبد و رفتار به وسیله پرسش و از کاربر و مشاهده مستقیم و تحلیل کالبد و رفتار بر مبنای معیارهای قابلیت محیط از جمله محرمیت، دفاع‌پذیری، تنوع فضایی و خوانایی، ظرفیت پذیرش فعالیت‌ها و کنترل دیدها، انجام داد و نتایج آن را در برنامه‌دهی فرآیند طراحی فضاهایی با مقیاس مشابه و برای همان اجتماع به کار برد. با توجه به رویکرد زمینه‌گرای نهفته در توجه به رفتار فردی و اجتماعی انسان، این نتایج مبتنی و محدود به بستر اجتماعی خاص خود بوده و تعمیم آنها به هر اجتماع یا مقیاس اجتماعی دیگری نیازمند پژوهش‌های تکمیلی‌است.