مروری بر برخی از موانع توسعه در ایران از دیدگاه برنامه ریزی شهری با تاکید بر کاربست رهیافت برنامه‌ریزی وکالتی

یکی از رایج‌ترین سوالات مطروحه در برابر ذهن اندیشمندان، شناسایی عوامل بازدارنده یا موانع توسعه در ایران است. هرچند که در زمینه توسعه از دیدگاه‌های متعدد، تحقیقات گوناگونی صورت گرفته است، اما بحث موانع توسعه از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری و رهیافت برنامه‌ریزی وکالتی موضوعی بوده که کم‌تر مورد توجه قرار گرفته است. هدف این نوشتار تحلیل و بررسی برخی موانع توسعه ایران از دیدگاه برنامه‌ریزی شهری و با تاکید بر رهیافت برنامه‌ریزی وکالتی است. در پژوهش پیش روی، در ابتدا ضرورت وجود نظریه در برنامه‌ریزی شهری و لزوم تکمیل خلاء میان دانش و کاربست، مورد بررسی قرار می‌گیرند. با توجه به این امر که؛ بحث یادگیری و عدم تکرار اشتباهات گذشته و گذشتگان، بسیار حائز اهمیت است، لذا در ادامه سعی شده تا با مطالعه و بررسی منابع متعدد موانع توسعه ایران در سیر تاریخی و در سه بعد اجتماعی، اقتصادی، مدیریتی و حکمروایی بررسی و تحلیل شوند. بنابراین روش این پژوهش بررسی تاریخی موانع توسعه و تحلیل کاربرد رهیافت وکالتی در برخورد با مشکلات در ابعاد ذکر شده است. بر اساس یافته‌های پژوهش؛ مواردی چون عدم فهم عمیق فرهنگ مشارکت از دیرباز، ناآگاهی شهروندان نسبت به مسائل پیرامون شهر و نبود نقشی با عنوان برنامه‌ریزی یا برنامه‌ریزی وکالتی برخی از مهم‌ترین موانع توسعه دربعد اجتماعی، تحمیل مدرنیته در زمانی نامناسب به ایران در دوران پهلوی، عدم امکام فعالیت در شبکه جهانی اقتصادی در حال حاضر، از مهم‌تری نعوامل توسعه اقتصادی در بعد اقتصادی، و حکمروایی غیرشفاف در برخی مقاطع تاریخی و عدم وجود مدیریت یکپارچه در برخی از دستگا‌های اجرایی از موانع عمده توسعه ایران محسوب می‌شوند. بنابراین کاربست رهیافت برنامه‌ریزی وکالتی هرچند تجویزی عام برای حل تمامی مشکلات شهر نیست، اما در صورت به‌کار گیری صحیح آن، به طور قطع می‌توان گامی موثر در جهت پیشرفت و توسعه و در برخی ابعاد برداشت