معماری به‌عنوان رسانه در عصر فراواقعیت:جستاری در تطبیق اندیشه‌های ژان بودریار و علامه طباطبایی

عصر حاضر بر طبق اندیشه‌های ژان بودریار دارای سه جز اصلی وانمود، فراواقعیت و انفجار درون‌ریز است که دراین‌بین رسانه‌ها نقش اساسی در بین طبقات مختلف جامعه ایفا می‌کنند. از سوی دیگر، ادراکات اعتباری علامه طباطبایی نیز به‌عنوان نظریه‌ای با خاستگاه شرق یکی از ارکان پایه‌ای در الگوهای فکری جامعه ایرانی-اسلامی است. هدف این پژوهش نگاه به رسانه بودن معماری و خصوصیات رسانه‌ای آن از دیدگاه ژان بودریار و علامه طباطبایی به‌عنوان دو فیلسوف غربی و شرقی است تا بتوان نمونه‌های مختلف معماری را بر اساس آن نظریات و مبانی نظری مشترک بین آن‌ها تطبیق داد. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی با استناد به منابع چاپی و دیجیتال از روش شیوه‌ی گردآوری کتابخانه‌ای و سپس استدلال منطقی در تطبیق اندیشه‌های ژان بودریار و علامه طباطبایی استفاده شد. پس از تدوین چارچوب مطابقت، این مفاهیم در سه نمونه موردی دیزنی لند و مرکز ژرژ پمپیدو به‌عنوان مثال‌های غربی و ساختمان‌های تاریخی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز به‌عنوان مثال شرقی بیان شد. یافته‌ها نشان می‌دهند که این ساختمان‌ها با هویت خود، خصوصیات وانمودگی جهت احیای مفاهیم فکری خاص خود را بروز داده و در دنیای رسانه‌ای خود، فراواقعیتی ایجاد می‌کنند که مخاطبان دیگر قادر به تشخیص امر واقع این ساختمان‌ها نیستند و با توجه به چارچوب تدوین‌شده، رویه‌های موردنظر خود را دنبال می‌کنند. با توجه به روند پژوهش و مطالعه بر دو نمونه اندیشه شرقی و غربی روی نمونه‌های موردی نتیجه گرفته می‌شود که معماری یک رسانه است، می‌توان آن را یک عنصر رسانه‌ای فعال در اجتماع به‌حساب آورد و بناهای مختلف هرکدام با توجه به ماهیتشان فعالیت رسانه‌ای خود را انجام می‌دهند.