تحلیل عوامل تاثیرگذار بر امنیت شهروندان در فضاهای‌ گمشده شهری مطالعه موردی: ناحیه 5 منطقه 2 شهر تهران

امروزه شهرها به موازات افزایش جمعیت و گسترش فضاهای کالبدی، با انواع مشکلات و آسیب های اجتماعی مواجه هستند. یکی از معضلات ناشی از گسترش فضاهای کالبدی، ایجاد فضاهای گمشده و بی‌دفاع می‌باشد. فضاهای گمشده به دلیل دارا بودن ویژگی هایی از قبیل خلوت بودن، تاریکی، بدون شکل و بلااستفاده بودن، نبود دید ناظر، نبود دسترسی مناسب و همچنین نظارت و کنترل اجتماعی، در شکل گیری عدم امنیت شهروندان بسیار موثر می‌باشند. در همین راستا تحقیق حاضر به بررسی میزان سطح امنیت و پیامدهای اجتماعی حاصل از فضاهای گمشده در ناحیه پنج از منطقه دو شهر تهران پرداخته است. روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی بوده و با استفاده از نقشه‌ها و اطلاعات جمع‌آوری شده از قبیل نقشه کاربری اراضی و همچنین پیمایش در منطقه دو، سایت‌هایی با عدم وجود کاربری مشخص و رها شده شناسایی شدند. به‌منظور تعیین عوامل موثر در میزان امنیت این مناطق از روش نظریه زمینه‌ای استفاده شد. برهمین اساس مصاحبه‌ های عمیق در چهار بُعد، شامل زیست‌محیطی، زیرساخت‌ها، مدیریت شهری و امنیت اجتماعی و نظارتی انجام شد و مبتنی بر آن سه مرحله کد گذاری باز، محوری و گزینشی، بر روی متن مصاحبه ها صورت گرفت. بررسی موارد مطرح شده در مصاحبه ها بیانگر آن است که، فضاهای گمشده، تحت تاثیر مسائلی از قبیل ضعف مدیریتی، عدم آگاه‌سازی مردم و عدم توجه به معضلات موجود شکل گرفته اند. این عوامل در کنار عدم وجود نظارت سازمان‌های مسئول موجب کاهش سطح امنیت و پیامدهای اجتماعی - فرهنگی مرتبط با این مناطق شده است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد، فرهنگ‌سازی و اقداماتی برای جلوگیری از تجمع پسماند، بهبود راه‌های ارتباطی مناسب و دسترسی همگانی به فضاهای بی‌دفاع و بازسازی سایت‌های گمشده می تواند موجب بهبود سطح امنیت در زندگی شهروندان و کاهش احتمال بروز ناهنجاری‌های اجتماعی در فضاهای گمشده شود.