ریخت شناسی صراحی های شیشه ای ایران در قرن های 3 و 4 ه.ق

چند قرن بعد از استقرار اسلام در ایران، هنر شیشه گری بعد از رکود یک قرن و اندی در سده های 3 و 4 ه.ق دوره ای از تحول و رشد را آغاز نمود. ساخت و تزیین یکی از مهم ترین و پرکاربردترین فرم ها در زمینه آثار شیشه ای، حاکی از پیشرفت این هنر و صنعت است که از آن جمله می توان به صراحی ها اشاره داشت. مطالعه بر روی فرم و تزیینات صراحی های شیشه ای می تواند رهیافتی در مطالعه هنر شیشه گری ایران در سده های مذکور باشد. این پژوهش برآن است به مطالعه ریخت شناسانه صراحی های شیشه ای ایران از طریق بررسی اجزای تشکیل دهنده و عناصر ثابت و متغیر آن بپردازد. پژوهش حاضر در جستجوی یافتن پاسخ این پرسش اساسی که صراحی های شیشه ای سده های 3 و 4 ه.ق ایران به لحاظ عناصر فرمی ثابت (مخزن و گردن) و متغیر دارای چه ویژگی های بصری هستند؟ به جمع آوری نمونه ها، طبقه بندی و بررسی آن ها اقدام نموده است. این پژوهش بر پایه مطالعات کتابخانه ای و به شیوه توصیفی-تحلیلی انجام یافته است. نتایج نشان می دهد که فرم مخزن در سه حالت کلی اشکی، شلجمی و گوشتکوبی ساخته شده و بیشترین حجم تزیینات را دارا می باشد. تزیینات این قسمت در دو بخش شمایلی- انتزاعی و انتزاعی قابل پیگیری است. فرم گردن نیز به صورت استوانه ای بلند و باریک ساخته شده که شامل عناصر متغیر نوار افزوده، دهانه، لبه و تزیینات می باشد.