تحلیل رابطه علیت و بررسی اثر مخارج دولت و درآمد مالیاتی بر رشد اقتصادی در ایران در چهار دهه اخیر

مطالعه حاضر به بررسی رابطه علیت گرنجری میان مخارج دولت، درآمدهای مالیاتی و رشد اقتصادی در ایران می­پردازد. همچنین نحوه تاثیرگذاری مخارج دولت و درآمدهای مالیاتی بر رشد اقتصادی با استفاده از توابع عکس­العمل آنی و تجزیه واریانس تکنیک اقتصادسنجی خودرگرسیونی برداری مورد بررسی قرار گرفته است. برای این منظور از داده­های سالانه متغیرهای مخارج دولت، درآمدهای مالیاتی و تولید ناخالص داخلی طی دوره زمانی 1350 تا 1389 استفاده شده است. نتایج تجربی تحقیق نشان می­دهند که اولاً، بر اساس آزمون همجمعی یوهانسن، میان تولید، مخارج دولت و مالیات رابطه تعادلی بلندمدت وجود دارد. ثانیاً، بر پایه نتایج آزمون علیت گرنجر، مخارج دولت و درآمدهای مالیاتی دولت علیت گرنجر رشد اقتصادی هستند ولی برعکس آن صادق نیست. ثالثاً، مخارج دولت و مالیات اثر مثبتی بر تولید دارند و همچنین مخارج دولت در کوتاه­مدت حدود 1 درصد و در بلندمدت مدت حدود 25 درصد تغییرات تولید را توضیح می­دهد، در حالی­که مالیات در کوتاه­مدت قدرت توضیح­دهندگی 5/0 و در بلندمدت حدود 3 درصد از تغییرات تولید را دارد. نتایج نشان می­دهد که مخارج دولت اثر بیشتری از مالیات در فرایند رشد اقتصادی ایران بعهده دارد. در واقع این نتایج نشان می­دهد که مالیات، یک سیاست مالی کم­اثر در اقتصاد ایران می­باشد. در برنامه­ریزی­های پیشرفت اقتصادی می­بایست به نتایج فوالذکر توجه شود.