تبیین چالش های نظری آمایش سرزمین و ارائه راهکار جهت تحقق الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

جهت تحقق اهداف توسعه، همۀ منابع اجتماعی اعم از منابع انسانی، اقتصادی، منبع فضایی و محیطی باید به کار گرفته شود و به‌کارگیری آن‌ها مستلزم ‌برنامه‌ریزی است. لذا آمایش سرزمین مبنای طرح‌ها و برنامه‌های جامع توسعه بوده و پیونددهندۀ ‌برنامه‌ریزی‌های اقتصادی، اجتماعی و فضایی و یا مجموع آن‌ها در قالب ‌برنامه‌ریزی جامع و در مقیاس ملی و منطقه‌ای است. آمایش سرزمین تنها در صورتی می‌تواند نقش اساسی در برنامه‌ریزی توسعۀ کشور ایفا کند که با دیدگاه‌های نظری برنامه‌ریزی آمیخته شود. در این مقاله ضمن بررسی نظریه‌های ‌برنامه‌ریزی، به تعاریف گوناگونی از آمایش سرزمین و روند تحولات در پیوند با تمایزهای نظری آن در جهان و در ایران در مسیری تاریخی پرداخته‌شده است. بررسی‌ها حاکی از وجود قرائت‌های متفاوت و چالش‌های نظری در حیطه‌ی آمایش سرزمین است. این پژوهش با فرض عدم وجود یک چارچوب نظری در برقراری پیوند بین نظریه و عمل در آمایش سرزمین ایران انجام ‌شده است. با عنایت به این موضوع که در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت هدف نهایی از آمایش سرزمین تحقق تمدن نوین اسلامی معرفی‌شده است؛ برای نیل به این هدف در نظر گرفتن مبانی و چارچوب‌های ‌برنامه‌ریزی برای سرزمین بسیار حائز اهمیت است. زیرا اجرای صحیح ‌برنامه‌ریزی برای سرزمین، باعث تسهیل پیشبرد روند پیشرفت و توسعه در کشور خواهد شد.