تحولات سرمایۀ اجتماعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران

توسعۀ اجتماعی یکی از ابعاد مهم مفهوم پیچیده و چندبعدی توسعه است. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس مطالعۀ کتابخانه‌ای به بررسی تحولات سرمایۀ اجتماعی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران می­پردازیم. انقلاب اسلامی ایران تحول بزرگی در عرصۀ اجتماعی ایجاد کرد که در نتیجۀ آن شاخص­های سرمایه اجتماعی نظیر اعتماد و مشارکت اجتماعی در سطح بسیار بالایی قرار گرفت. ولی پس از پایان جنگ تحمیلی به دلایلی نظیر کم رنگ شدن ارزش­ها و اخلاق اسلامی در میان مسئولان و مردم، مساله درآمدهای نفتی، و افزایش فقر و نابرابری که در نتیجه اجرای سیاست های تعدیل اقتصادی به وجود آمد، سرمایه اجتماعی به تدریج تنزل پیدا کرده و این کاهش، تاثیر منفی بر توسعه کشور داشته است. بنابراین در نظر گرفتن ملاحظات سرمایه اجتماعی در برنامه­ریزی­های کشور بسیار ضروری می­باشد. در این راستا مهم­ترین اقدام، اعتمادسازی از سوی دولت­ها است و لازمۀ آن رفع اثرات سوء درآمدهای نفتی و اجرای برنامه­های اقتصادی در جهت کاهش فقر و نابرابری است. همچنین اقدامات امام خمینی (ره) یک الگوی بسیار خوب برای گسترش مشارکت اجتماعی در جامعۀ امروز است. همان طور که امام با ایجاد نهادهایی نظیر بسیج مستضعفین و یا تقویت نهادهای موجود نظیر مساجد، مشارکت گسترده­ای را در اوایل انقلاب ایجاد کرد، امروز هم در برنامه­ریزی­های توسعه می­توان پس از شناسایی حوزه­های مناسب برای مشارکت مردم، شرایط لازم را برای محقق شدن این مشارکت فراهم ساخت.