نقش سرمایۀ اجتماعی در تدوین الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

نقش سرمایة اجتماعی در عرصۀ مسائل اجتماعی، فرهنگی،‌ سیاسی و اقتصادی جوامع و همچنین کارکردهای آن در کنار سایر انواع سرمایة انسانی، فیزیکی و اقتصادی سبب شده است تا تولید، حفظ و توسعۀ آن در جوامع مورد توجه قرار گیرد. از این رو، هدف این مقاله بازشناسی مفاهیم سرمایۀ اجتماعی و مکانیزم تاثیر آن در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت کشور است. با توجه به تحولات اخیر عرصۀ جهانی سیاست، اقتصاد و دگرگونی در نقش دولت‌ها، ضرورت شکل‌گیری و گسترش نهادهای مردم‌مدار و توجه به مشارکت اجتماعی، مفهوم اعتماد نیز در اثربخشی سیاست­های کلان کشور اهمیت خاصی یافته است. پژوهش حاضر می­تواند به عنوان مقدمات لازم جهت ورود به سرفصل امور اجتماعی در برنامۀ ششم توسعۀ کشور باشد که متناظر با مفاد فصل سوم برنامۀ پنجم و نیز فصول هفتم و هشتم برنامۀ چهارم است. هرچند یکی از نتایج بزرگ پیروزی انقلاب را که خود بر اساس سرمایۀ اجتماعی شکل گرفت، می توان تقویت سرمایۀ اجتماعی در عرصۀ سیاسی و اقتصادی کشور دانست، اما برخی سیاست ها و برنامه­های دولت­های بعد از انقلاب علی­رغم دنبال کردن اهداف مثبت، آثار منفی بر سرمایۀ اجتماعی گذاشته­اند؛ به گونه­ای که امروزه اعتمادی که مبتنی بر ارزش­های اسلامی مورد انتظار است مشاهده نمی­گردد (صیدایی و دیگران، 1388). مطالعة سرمایۀ اجتماعی می تواند در تقویت مشارکت اجتماعی مردم، تحکیم اعتماد و همبستگی ملی و همچنین حل مشکلات و مسائل گوناگون اجتماعی و اقتصادی موثر واقع شود و گامی در جهت تسهیل مسیر توسعۀ کشور به شمار آید.