انگلستان، نفت و سلطه(مطالعه موردی شرکت نفت بختیاری)

بختیاری­ها شعبه­ای از اقوام لر هستند که در جنوب غربی ایران زندگی می­کنند و تقریباً از زمان صفویه به بعد نقش مهمی در تحولات سیاسی- اجتماعی ایران بر عهده داشتند. با اکتشاف نفت در مناطق بختیاری فصل تازه­ای برای تاریخ اقتصادی ایران رقم خورد. انگلستان که با انعقاد قرارداد دارسی مجوز بهره­برداری از منابع نفتی ایران را کسب کرده بود جهت استفاده از منابع غنی نفتی در جنوب غربی ایران می­بایست رضایت و همکاری بختیاری­ها را کسب می­کرد و این چالش جدیدی را برای مناسبات دوجانبۀ بختیاری­ها و بریتانیا به وجود آورد. مقالۀ حاضر در پی بررسی مناسبات اولیۀ انگلیس و خوانین بختیاری بر مبنای نفت و تبیین دلایل تاسیس شرکت نفت بختیاری است. در این رابطه توجه به ضعف و ناتوانی دولت مرکزی در تثبیت قدرت خود در مناطق جنوب غربی ایران، شناخت سیاست­های استعماری انگلیس جهت حفظ شرایط برتری خود در منطقه و تثبیت قدرت خود در میان ایلات و همچنین موقعیت ایل بختیاری در مواجهه با شرایط جدید اهمیت ویژه­ای خواهد داشت. بدون تردید توجه به تجربیات تاریخی می­تواند برای شناخت علل عقب ماندگی ایران راه­گشا باشد و ما را در حرکت به سمت توسعه و پیشرفت کمک کند.