مبانی و رهیافت های نظری دیپلماسی زیست محیطی ایران

دیپلماسی زیست محیطی از اشکال دیپلماسی نوین و تخصصی است که با الهام از مفهوم دیپلماسی چندجانبه، به عرصۀ رقابت دیپلمات­های متخصص تبدیل شده که بروز و نمود خود را در جریان مذاکرات و نشست­های جهانی و نیز شکل­گیری کنوانسیون­ها و رژیم­های بین المللی نشان می­دهد. سوال اصلی در این مقاله آن است که با توجه به فضای تعارض و همکاری بین المللی به ویژه با توجه به تهدیدات داخلی و نیز مخاطرات جهانی زیست محیطی، رهیافت­های کنونی و آینده دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ در این مقاله با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و گردآوری داده­های موجود عنوان می­شود از یک سو بروز چالش­های عمده زیست محیطی جهانی، نظیر انتشار روزافزون گازهای گلخانه ای، بیابان­زایی، تهدید ریزگردها و نیز کمبود منابع آب شیرین، لزوم تدوین و اجرای راهبردهای عملی و موثر داخلی را دوچندان نموده است و از سوی دیگر شناخت ناکافی از فضای حاکم بر نظام بین الملل در حوزه مخاطرات زیست محیطی و فقدان سمت­گیری­های شفاف و طراحی یک دیپلماسی فعال می­تواند منجر به ظهور تهدیدهای تازه و از دست رفتن فرصت­ها برای جمهوری اسلامی ایران گردد؛ از این رو جمهوری اسلامی ایران می­بایستی بتواند با درک درست از اهداف و منافع ملی، ‌شناخت تحولات جهانی و منطقه­ای و توانایی در بهره­گیری از فنون مختلف دیپلماتیک مثل گفتگو و چانه­زنی، آرمان­های جهانی نظیر غلبه بر بحران­های زیست محیطی را در کنار آرمان­ها و سیاست­های ملی خود به پیش برد و این چیزی است که می­تواند به عنوان اولویت و رهیافت آینده دیپلماسی زیست محیطی ایران مد نظر قرار گیرد.