عوامل و موانع پیشرفت در کلام صائب تبریزی با رویکرد تعالی اخلاق فردی و اجتماعی

برای طراحی نقشه پیشرفت اسلامی ایرانی، نگاه بومی و ایرانی به این الگو اجتناب­ناپذیر است. در همین راستا این مقاله با هدف زمینه­سازی توسعة اخلاق اسلامی به طور عام و ایجاد الگویی بومی و ایرانی با رویکرد اخلاق فردی و اجتماعی به طور خاص، زبان و ادبیات فارسی را وسیله­ای کارآمد برای ایجاد نگرش و بینشی نو با توجه به آداب و سنن اجتماعی و دینی دانسته و از میان سخن پارسی­سرایان بزرگ ایران عزیز، شعر صائب تبریزی را برگزیده است زیرا دریافته است که صائب، برای رفع موانع پیشرفت، جوامع بشری، اجتماع و حتی شاهان را به شناخت معایب اخلاقی و رفتاری خویش فرامی­خواند. او در این راه بیشتر از روش قرآن یعنی تمثیل بهره می­گیرد تا ملموس­تر سخن گوید. او با مشاهدة زندگی معمولی مردم، تمثیل­ها را به زبان عامّه آفریده است؛ زیرا در این زمان، شعر مردمی است و این شاعر حکیم با سربلندی در این راه موفق گردیده و سخنش مکتب­ها آفریده و طالبان فراوان در جهان یافته است. شاعر با گرامی­داشت زبان و راه و رسم نیاکان و زنده نگاه داشتن راه و رسم آدمیگری، در جهت عرضة این احساس به جامعه کوشیده و با نشان دادن چاه­های ضلالت، به پند و اندرزهای اخلاقی پرداخته و با دادن الگویی مناسب، مشوّق بشریّت برای رسیدن به قلّه­های رفیع انسانیّت، عبودیّت و اخلاق فردی و اجتماعی است.