اسلام و ظهور نخبگان علمی در عصر طلایی فرهنگ و تمدن اسلامی

قرون سوم تا ششم هجری قمری در تاریخ تمدن اسلامی، که به عصر طلایی آن شهرت دارد، رشد و تعالی تمدنی-فرهنگی محیرالعقولی را در عرصه­های مختلف شاهد بوده است. در این میان ظهور نخبگان علمی در جای جای جهان اسلام- با اختراعات و نوآوری­های علمی- تاریخ این دوره را برای همیشه ممتاز ساخته است. لذا نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی در پی پاسخ به این سوال اساسی بوده که نسبت اسلام با این رشد علمی چگونه ‌است؟ یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که آموزه‌های اسلام با گفتمان­سازی و اصالت­بخشی به منابع شناختی و گزاره‌های علمی در کنار جامعه و حکومت تمدن­ساز عامل اصلی حرکت علمی و ظهور نخبگان در این دوره بوده است. اسلام به عنوان ایدئولوژی حاکم بر جامعه، هم خود عامل ظهور نخبگان است و هم زمینه‌ساز عوامل مهم دیگری چون عقل‌گرایی، تساهل و تسامحِ مذهبی و ایجاد جرات و جسارت در نقد و ایده‌پردازی که در نهایت به رشد علمی و ظهور نخبگان در سده­های سوم تا ششم هجری منتهی گردید.