بلوچستان و جنبش مشروطه

نهضت مشروطه به عنوان واکنشی در برابر اوضاع نابسامان کشور در دورۀ قاجار، گواه از آن دارد که حرکت­های اعتراضی مختلفی در ایران قبل از شکل­گیری نهضت ظاهر شده بود. حرکت­هایی که هر کدام به نوعی در روند این نهضت تاثیرگذار بوده­اند. از آن میان، در بلوچستان پس از قتل ناصرالدین شاه که سایۀ استبداد بود، مردم این ناحیه که سال­ها زیر فشار و ظلم و ستم بودند، مخالفت خود را در برابر استبداد داخلی و دخالت­های بیگانگان نشان دادند. در نتیجه، شورش­هایی در بلوچستان به وجود آمد که به منظور کاستن از ظلم و ستمی بود که سالیان طولانی بر آنها وارد شده بود. جهت اصلی مبارزه علیه استبداد، خودداری مردم بلوچستان از پرداخت مالیات بود و هیچ حالت تهاجمی و گرایش­های استقلال­طلبانه­ای در این حرکت­ها وجود نداشت. اما مبارزه علیه بیگانگان با حمله به آنان و تخریب تاسیسات تلگراف آشکار شد. دولت مرکزی ایران و ماموران انگلیسی که از گسترش قیام مردم وحشت داشتند با همکاری یکدیگر به سرکوب این حرکت­ها پرداختند و بعد از پایان دادن به این شورش­ها دوباره آرامش شکننده­ای در بلوچستان آغاز شد و غارت مردم مجدداً از سر گرفته شد. دخالت انگلیسی­ها در دورۀ سلطنت مظفرالدین­ شاه در بلوچستان شکل گسترده­ای به خود گرفت و با برگزاری جلسات حل دعاوی دخالت خود را در بلوچستان شکل رسمی بخشیدند. حوادث نهضت مشروطیت در این دوره، موجب کاهش توجه دولت مرکزی به بلوچستان گردید و با مرگ مظفرالدین ­شاه و روی کار آمدن محمدعلی شاه و درگیری او با مشروطه­خواهان، حاکمان محلی بلوچستان از نارضایتی مردم از دولت مرکزی استفاده کرده و بنای خود سری گذاشتند.