اصل تعامل سازنده در روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران(مطالعه موردی برنامه توسعه چهارم)

کشورها بر اساس برداشت و تصویری که از هم دارند به تنظیم مناسبات و برقراری روابط اقدام می­کنند. در واقع تلقی کشورها از یکدیگر حتی بیش از واقعیت­ها اهمیت دارد. لذا پیشبرد برنامه سیاست خارجی مستلزم تصویرپردازی مثبت از کشور در نظام بین­الملل است. دولت­ها در مسیر توسعه­ی خود مولفه­ها و حوزه­های «رقابت» و «تعامل» بین­المللی را تعریف کرده و برای پیشبرد راهبردها و برنامه­های مربوطه، طرح­های کلان پانزده تا سی­ساله را اعلام می­نمایند. این برنامه­های کلان هم اهداف مسیر توسعه آنها را مشخص می­نماید و هم یکی از معیارهای اساسی درونی برای سنجش عملکرد دولت­های مربوطه می­باشد. در جمهوری اسلامی ایران تدوین و تصویب سند چشم­انداز 1404 و قوانین توسعه چهارم در این قالب شکل گرفته است. طبق سند چشم­انداز، ایران باید در افق 1404هجری قدرت اول منطقه­ای باشد و این هدف باید در «تعامل سازنده با دنیا» تامین شود. حال جای طرح این مسئله بطور جدی وجود دارد که چرا به رغم وجود قوانین فرادستی و حکم چشم­انداز 20 ساله و قوانین مبنی بر ضرورت تعامل سازنده، ما در دولت­های مختلف ایران شاهد الگوهای رفتاری متفاوت هستیم؟ چرا سه دولت خاتمی، احمدی­نژاد و روحانی برای دستیابی به اهداف چشم­انداز سه رویکرد متفاوت و متناسب با آن سه رویکرد خارجی متفاوت از خود نشان داده اند؟ آیا اصل «تعامل سازنده» در قوانین فرادستی خوب تعریف نشده است و یا در اجرا پایندی لازم به آن قوانین وجود ندارد؟