وابستگی به مسیر در ایران

وابستگی به مسیر عنوانی است که برای بررسی ساختار اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشورهای وابسته به درآمدهای حاصل از استخراج مواد معدنی به کار می­رود. مفهومی که مشکلات اقتصادی این کشورها را نه در آنچه که بیماری هلندی می­خوانند بلکه در عللی می­داند که زمینۀ بروز چنین بیماری را فراهم می­آورد و از این رو بیماری هلندی تنها نتایج وابستگی به مسیر در کشورهای معدن­کاو را ذیل خود جمع­آوری می­کند. در این پژوهش تلاش شده است تا با بررسی تاریخ اقتصاد سیاسی کشور ایران و آمار و ارقام موجود در حوزۀ اقتصادی، مشکلات ساختاری و نهادی اقتصاد ایران تحت عنوان وابستگی به مسیر مورد تحقیق قرار گیرد. همانطور که در نتیجه­گیری پایانی اشاره شده است، ضعف مفرط نهادهای فعال در حوزۀ سیاسی- اجتماعی و فرهنگی کشور در نقش­آفرینی دورانی برای جهت­دهی لازم به فرایند مدرنیزاسیون کشور فارغ از حضور درآمدهای نفتی، و ظهور و بروز این نهادها به موازات دست­یابی به درآمدهای نفتی و حتی مرزبندی آنها به واسطۀ درآمدهای نفتی، موجب واپس­گرایی اقتصاد و سیاست کشور در مسیر درآمدهای نفتی گردیده است.