بایدها و نبایدهای فراگیری زبان خارجی در افق آیندۀ نظام

بررسی تاریخ سدۀ اخیر نشان می‏دهد آموزش زبان خارجی در ایران مانند کشورهای دیگر از اهمیت روزافزونی برخوردار شده است. از آن‏جا که رصد سندهای چشم‏انداز و تحول بنیادین آموزش در هر کشوری ضرورت دائمی دارد و با توجه به اهمیت جایگاه آموزش زبان‏های خارجی در افق آیندۀ نظام، این پژوهش از طریق روش تحقیق توصیفی درصدد است مصداق‏های زبان خارجی در ایران، اولویت‏بندی آن‏ها در آیندۀ نظام، سابقۀ آموزش آن‏ها، تحول فرایند آموزش آن‏ها در آینده و مهم‏ترین نقش‏های زبان‏های خارجی در افق آیندۀ نظام را بررسی کند. مطالب تحلیل‏شده‏، ذیل چهار عنوان کلی قرار می‏گیرند: نقش‏های زبان، اسناد ملی جمهوری اسلامی ایران و مسئلۀ زبان، رویکردهای مختلف برای توصیف و تحلیل زبان انگلیسی و تحقیقات کاربردی صورت‏گرفته در بافت آموزشی و فرهنگی ایران. فرایند یافتن پاسخ به سوال‏های این تحقیق شامل بررسی کیفی مطالب قابل دسترسی در پیشینۀ ادبیات و استخراج نکاتی بوده است که به صورت صریح یا تلویحی به موارد مذکور اشاره دارند. نتایج نشان می‏دهد منظور از زبان خارجی زبان‏های انگلیسی، فرانسه و آلمانی به ترتیب اولویت است؛ البته زبان عربی با توجه به جایگاه ویژه‏ای که دارد به طور مستقل از اولویت برخوردار است. افزون بر این، خلاصه‏ای از سابقۀ آموزش زبان در ایران، سیر تحول تدوین کتاب‏‏ها و شیوه‏های آموزش زبان و موضوع ارتباط فرهنگ و زبان بیان شده است و این‏که مهم‏ترین نقش‏های زبانی در آیندۀ نظام عرضه و تقاضای دانش و اطلاعات باقی خواهند ماند. در پایان تحقیق نتیجه می‏گیریم که زمینه‏های زیر در افق آیندۀ نظام به توجه نیاز دارد: پایش و اصلاح دائم سیاست و برنامه‏ریزی آموزشی زبان‏های خارجی، به‏روز‏کردن شیوه‏های آموزش، پتانسیل موجود کارشناسان این رشته در گرایش‏های مختلف، ارتقای فرایند و دستاورد‏های پژوهشی در این حوزه، گسترش فعالیت‏های ترجمه، استفاده از فناوری مدرن و ایفای نقش در گسترۀ بین ‏المللی کارکردهای زبان‏های خارجی به‌مثابه دارایی بشر، نه صرفاً زبان مادری منطقه ‏ای خاص.