نقش بیانیه گام دوم در خوانش کیفی تحول علوم انسانی تراز تمدن نوین اسلامی

بازشناسی عناصر دخیل در تمدن نوین اسلامی نیازمند توجه جدی به مبانی حاکم بر آن است. به باور تمدن‏پژوهان، علوم برای تمامی تمدن‏ها از ارکان کلیدی به حساب می‏آید. علوم انسانی رایج متناسب تمدن غرب است، چراکه مبتنی بر جهان‏بینی غیراسلامی و غیربومی می‏باشد. ازاین‏جهت جامعه ایرانی، به‏خصوص جمهوری اسلامی که داعیه‏دار تمدن نوین اسلامی است، به تحول بنیادین نیاز دارد. تحقق علوم انسانی اسلامی مبتنی بر کاربست رئالیسم معرفتی و جامعیت دین، متناسب با تمام اعصار، تمام نیازها و ابعاد گوناگون زندگی انسان امکان‏پذیر است. از نظر مقام معظم رهبری علوم انسانی کنونی مشکلات و آسیب‏های متعددی دارد؛ از جمله ابتنا بر انسان‏شناسی غربی، فلسفه‏های مادی و ماتریالیسم، و داشتن تعارض با مبانی دینی، فلسفی و فرهنگ بومی جامعه اسلامی. علوم انسانی جایگزین باید براساس فلسفه ‏و جهان‏بینی اصیل اسلامی پایه‏گذاری شود تا ضمن دوری از مشکلات علوم موجود، هم درصدد تامین نیازهای جامعه بوده و هم با فرهنگ اصیل و بومی جامعه اسلامی کاملاً سازگار باشد. این مهم، تنها با به‏کاربستن منابع معرفتی اسلام و جامعیت دین قابل تحقق است. نوشتار حاضر با رویکردی توصیفی-تحلیلی درصدد بازکاوی الزامات و بایسته‏های تحول علوم انسانی در منظومه فکری مقام معظم رهبری با تاکید بر بیانیه گام دوم و نقش آن در این تحول است. یافته‏های اساسی تحقیق نشان می‏دهد توجه به علوم انسانی به عنوان رکن اساسی ایجاد تمدن نوین اسلامی در نظرگاه مقام معظم رهبری به عنوان دالّ مرکزی این اندیشه مبتنی بر تغییرات بنیادین علوم انسانی موجود است.