نقش شواهد گویشی در شناخت متون کهن زبان و ادب فارسی (مطالعۀ موردی در گویش عَلامَروْدشت فارس)

زبان فارسی معیار امروز دنبالۀ فارسی دری است که تحولاتی را پشت سر گذاشته و امروز نیز با توجه به آسان شدن ارتباطات در معرض تحولاتی گوناگون است. از سویی، متون زبانی و ادبی گذشته با تفاوتهایی در تلفظ و معنا پیوندی با شکل امروز دارند. یکی از ابزارهای شناخت بهتر این پیوند و دریافت تلفظ درست و معنای گذشتۀ واژگان و سیر تحولات آنها گویش‌هاست. معانی و ویژگیهای زبانی و دستوری موجود در گویش‌ها ما را در درک معنا، تفسیر و تحلیل متون ادبی یاری می‌کند. گویش علامرودشت در جنوب استان فارس از گویش‌های قدیم در منطقۀ بزرگ لارستان است که از گذشته مورد توجه پژوهشگران زبان بوده است. این پژوهش با مطالعۀ میدانی و کتابخانه‌ای، شواهدی از ویژگیهای نحوی، فهرستی از واژگان قدیم با معنا و شکل تلفظ و نیز برخی از کنایات، باورها و جمله‌های نسبتاً مشهور را که در این گویش زنده هستند و در متون ادبی دیده می‌شوند، ارائه کرده است. این تحقیق علاوه بر نشان دادن شکل درست تلفظی و معنایی برخی از واژگان، نشان می‌دهد که گویش علامرودشت یکی از گویش‌های بازمانده و کهن فارسی دری است.