طبقه‌بندی بینامتنی نمایه‌های اسطوره‌ای در بهمن‌نامه و گرشاسپ‌نامه

تاریخ اساطیر، تاریخی است که بر پایۀ باورهای دیرینه شکل می‌گیرد. مردمان باستان، اسطوره‌ها را طی هزاره‌ها، بنا بر شرایط اجتماعی، آیین‌ها، مناسک، باورها، سنت‌ها، سلیقه‌ها و نیازهای خود پی ریخته‌اند. روایت‌های اساطیری با حماسه‌پردازی‌ها، پیوندی تنگاتنگ دارد و شکل‌گیری حماسه بی‌حضور اسطوره، منزلتی کسب نخواهد کرد. مقام ارشد حماسه‌سرایی در ایرانِ پس از اسلام، شاهنامة حکیم طوس است. این اثر سرمشقی برای دیگر حماسه‌سرایان قرار گرفت و چندی از شاعران به شاهنامه سرایی اقبال نشان دادند. منظومة بهمن‌نامه یا اخبار بهمن از ایرانشاه ابن ابى‌الخیر است که آن را در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم سروده است. ابونصر علی بن احمد اسدی طوسی نیز نگارندة گرشاسپ‌نامه است و کتابش را در سدة پنجم نگاشته است. این دو منظومه با توجه به بسامد بالاى پدیده‌هاى اساطیرى و باستانی، قابل رمزگشایی هستند. در این مقاله، پدیده‌های اسطوره‌ای دو داستان از قبیل؛ شخصیت‌سازی‌های اساطیری پهلوانی، موجودات شگفت‌انگیز، کوه‌ها و دریاهاى عجیب، باورهای توتمی، اژدها، جادوگران، پیشگویی، مقدرات آسمانی، کارهاى خارق‌العاده و نیز شخصیت‌های غیر انسانی اساطیرى مانند؛ سیمرغ، ققنوس، مردم گیاه، درختانی با بار مردم و جانورانِ شگفت آفریده مورد طبقه بندی و شناسایی قرار گرفت .نتیجة پژوهش آن که میان پدیده‌های اساطیری موجود در دو منظومه ارتباط بینامتنی وجود دارد و هر دو شاعر از جستارهای فکری مشابه و اندیشه‌های اساطیری مشترک بهره برده‌اند.