بررسی عناصر مادرتباری در داستان رستم (پیش از تولد رستم تا مرگ سهراب)

فرهنگ و اندیشۀ عصر مادرتباری با وجود آنکه متعلق به دوران اولیۀ زندگی بشر است؛ اما گذر زمان مانع از آن نشده است که در اثر بزرگ حماسی و اساطیری همچون شاهنامه جلوه‌گری نکند. برخی از عناصر مادرتباری در پیش از تولد رستم، پس از تولد رستم، ازدواج او با تهمینه، خویشکاری‌های تهمینه و همچنین زندگی و مرگ پسرش سهراب منعکس شده است، مانند پیشقدم شدن زن در ابراز علاقه، مادرمکانی، انتقال قدرت از طریق مادر، نبود نقش پدر و وجود توتم حیوانی. این مقاله در پی آن است تا با بررسی همه جانبۀ وقایع و حوادث در این داستان، عناصری را که متعلق به عصر مادرتباری است؛ اما در لابه‌لای فرهنگ پدرسالاری متمرکز بر شاهنامه گمشده است، بازیابد. به همین جهت در این مقاله پس از معرفی عصر مادرتباری، ویژگی‌ها و آیین و رسومات بارز این عصر را بیان نمودیم، سپس به بررسی این عناصر در مراحل مختلف زندگی رستم یعنی از پیش از تولد او تا زمان مرگ سهراب پرداخته شده است.