نگاهی به حماسۀ دینیِ زرتشت‌نامه

بررسی آثار حماسی نقش مهمی در شناخت ادبیات فارسی دارد با این حال، آثار حماسیِ چندی، به‌ویژه در حوزۀ حماسۀ دینی همچنان ناشناخته باقی مانده‌اند. مولود زرتشت یا زرتشت‌نامه حماسه‌ای است دینی به زبان فارسیِ زردشتی که شاعری به نام کیکاوس پسر خسرو، در قرن هفتم هجری آن را سروده است. این اثر حدوداً 1533 بیت دارد و نخستین رونویسگر آن، زردشت بهرام پژدو بود که تا سال 1963میلادی، به اشتباه به‌عنوان سرایندۀ منظومه شناخته می‌شد. مطالب زرتشت‌نامه، از روایات شفاهی و سنّتیِ آیینِ زردشتی برگرفته شده که سرچشمۀ اصلی برخی از آنها آثاری به زبان فارسی میانه، همچون کتاب‌های پنجم و هفتم دینکرد و گزیده‌های زادسپَرَم است. موضوع این منظومه شرح زندگی و سرنوشت زردشتِ پیامبر است که به‌صورت حماسی با هاله‌ای از اسطوره بازگو شده است. پژوهش حاضر، افزون‌بر نمایاندن و شناساندن زرتشت‌نامه،‌ به بررسی جنبه‌های حماسی آن به‌عنوان اثری خواهد پرداخت که مبنای آن نوشته‌های فارسی میانه و ادبیات شفاهی ایران باستان بوده است.