مضامین و ساختارهای شعر شیعی در ادب اندلس

در تاریخ شیعه، شعر همواره یکی از ابزار پیام رسانی و حمایت از حق و دفاع از آل الله بوده است. ادبیات، یکی از قوی ترین و موثرترین وسایل تثبیت و تبیین ارزش ها می باشد. شیعه از زمان گذشته در ادبیات و شعر جایگاه ویژه ای داشته است. اندلس نیز بخاطر وجود شاعران شیعه جولانگاه خاصی برای بروز این نوع ادبی است. شعرشیعی در عصراندلس، نمایانگر اوضاع تاریخی، سیاسی، اجتماعی، ادبی و دینی آن روزگار و نیز عشق و دوستی مردمان به ویژه شاعران و ادیبان به خاندان اهل بیت است. شعر شیعی در این عصر از نظر مضمون و ساختار، بیشتر شبیه همان مضمون ها و ساختارهای مشرق زمین بوده است و در عصر انحطاط نیز همانند دیگر گونه های ادبی این دوره، دچار ضعف و سستی گردید. پژوهش حاضر کوشیده است با استفاده از روش توصیفی_تحلیلی و با بهره گیری از دیوان برخی شاعران به بررسی مضامین شیعی در ادب اندلس بپردازد. نتایج پژوهش نشان می-دهد که مضامینی مانند: حسرت و اندوه بر مصیبت های اهل بیت(ع)، توسل به خاندان پیامبر(ص) و درخواست شفاعت از ایشان، گریه و سوگواری، وصف فضیلت ها و منقبت ها، مساله خلافت و... بخش زیادی از شعر شیعی در این دوره را به خود اختصاص داده است. همچنین شاعران برای بیان این مضامین از اسلوب های ادبی و روش های بلاغی مانند: بکارگیری عنصر مبالغه، ایجاز قصیده، کاربرد صورخیال، به کارگیری اسلوب معانی همچون ندا، استفهام و... بهره جسته اند.