کارکرد حماسی آرایۀ تکرار در داستان رستم و سهراب

تکرار از موضوعاتی است که در کتب بلاغی به‌کرّات به آن اشاره کرده‌اند و دربارة این که تکرار مطلوب است یا مخل فصاحت فراوان سخن گفته‌اند. در علم بلاغت برای تکرار، انواع و انگیزه‌های فراوان برشمرده‌اند و در این میان، کثرت تکرار را مخل فصاحت و تکرار صحیح و با بار عاطفی را مفید دانسته‌اند. همان‌گونه که می‌دانیم، شاهنامة فردوسی، از آثار گرانسنگ ادب حماسی ایران و جهان است. در این اثر ارزشمند با ادب روایی حماسی در بالاترین سطح آن مواجهیم. نگارنده در این پژوهش به بررسی مبحث تکرار و انواع آن در داستان رستم و سهراب پرداخته‌است تا مشخص شود که تکرار در این داستان از نوع مثبت و تاثیرگذار آن است یا از نوع منفی و ممل آن؟ مطالعة ما اثبات می‌کند که تکرار در این داستان، از ارزش زیبایی‌شناسی بالایی برخوردار است و علاوه بر زیبایی موسیقایی و آهنگی، در تاکید، توضیح و القای حالات مختلف روانی به مخاطب نقشی اساسی دارد. ضمن این که دربارة علل تکرار در شاهنامه، باید متذکر شد که طولانی بودن اثر و وزن ثابت از مهم‌ترین دلایل تکرار در شاهنامه است. همچنین محدودیت دایرة پاره‌ای از واژه‌های به کار رفته از جمله اسماء خاصی که قافیه می‌شوند نیز از دیگر موارد تکرار است. سوای این موارد، در شاهنامه و داستان‌های آن، تکرار در تصاویر از دیگر مصادیق تکرار است و هدف از این تکرارها بیشتر در حوزة علم معانی از جمله تاکید و توضیح بیشتر می‌گنجد.