وجه انضمامی حکمت سیاسی متعالی در تجربه حکمرانی جمهوری اسلامی ایران

صدرا شریعت را در حوزه خیال و از عالم نفسانی مسمّی به لوح محفوظ و امّ الکتاب دانست که نسخ احکام هم از آنجا ناشی می شود و مردمان را هم به آن راهی است. از طرف دیگر باطن مستوری را برای ظاهر مشهود شریعت قائل شد که با قیام لله حاصل آید. انقلاب و قیام دینی مردم ایران را که نظام حکمرانی اسلامی را بوجود آورد؛ می توان راهی برای نیل به باطن شریعت تلقی نمود؛ بدون آنکه ظاهر آن را کنار گذارد. این سیر و سلوک معنوی در جنگ تحمیلی هشت ساله تثبیت شد و با نظریه «ولایت مطلقه فقیه» تبیین گردید. امام خمینی(ره) کشور ایران را یک موجود الهی دانستند که چنین تعبیری را می توان با ظهور باطن شریعت تحلیل نمود. تجربه نسبت مردم با نظام فقاهت شیعی و تداوم تاریخی ولایت فقیه در نظام حکمرانی جمهوری اسلامی قابل ملاحظه است که به مردمسالاری دینی تعبیر می شود. در این راستا می توان به کارکردهای سیاسی نظام مرجعیّت دینی هم اشاره نمود که وحدت در عین کثرت را در نظام ولایت فقیه می نمایاند و نمایشی از دستاوردهای حکمت سیاسی متعالی می باشد.