نقش فرهنگ و ادب فارسی در جریان سازی فرهنگی بالکان

شبه‌ جزیره بالکان در جنوب شرقی اروپاست و از شمال غربی با دریای آدریاتیک، در جنوب غربی با دریای یونان، در جنوب با دریای اژه، در شرق با تنگه‌های ترکیه و با دریای سیاه در شمال شرقی هم‌مرز است. تنوع قومی یکی از شاخص‌ترین خصوصیات اجتماعی و سیاسی منطقه است زبان های اسلاوی صربی ترکی روسی و کرواتی در آن شایع است. بوسنی به عنوان «دروازه» اصلی ورود واژه‌های فارسی به بالکان است به همین دلیل زبان مسلمانان بوسنیایی بیش از هر زبان دیگری تحت تاثیر زبان ‌های شرقی به خصوص فارسی است. بسیاری از شعرا و نویسندگان بوسنی زبان «فارسی»، «عربی» و «ترکی» را به عنوان «زبان مادری» پذیرفتند و آثار گرانقدر و با ارزشی را خلق کردند. در بوسنی 400 شاعر به زبان فارسی شعر سروده‌اند. علاوه بر بوسنی از رهگذر فرمانروایی عثمانی، زبان فارسی در سرزمین آلبانی نیز گسترش یافت. به ‏دلیل هم‏‌ریشه بودن زبان آلبانیایی با زبان فارسى، که آن نیز از ریشه هند و اروپایى است و همچنین به‏ دلیل حضور عثمانیان در آلبانى و نفوذ ادبیات فارسى در آن کشور، کلمات مشترکى میان فارسى و عربى و آلبانى به‏ خصوص در امور دینى می‌توان یافت. شخصیت های بزرگ ادبی مثل سودی، نعیم فراشری، محمد نرگسی، ثابت اوژیچانین، شمس الدین سامی از این منطقه برخاسته اند. گسترش زبان و ادبیات فارسی نقش اساسی در جریان سازی فرهنگی بالکان داشته است. به گونه ای که شخصیت های فرهنگی ایرانی مثل سعدی و مولوی و حافظ به عنوان حلقه واسط بین دو حوزه جغرافیایی فرهنگی، مطرح هستند.