بررسی تطبیقی معماری و شهرسازی دوران زندیه و قاجاریه

مقایسه‌ی تطبیقی شهرسازی و معماری دوره‌ی قاجار و زندیه و دوره‌ی پیش از آن، گویای تفاوت‌های اجتماعی عمیقی است که تاثیر آن بخوبی در نظام معماری و شهرسازی ایران قابل بررسی است. ساخت وسازها در زمان زندیه ترکیبی بود از مذهب و هنر که این نوع معماری و شهرسازی باعث ایجاد چشم اندازی در قالب جامعه شناسی دینی و هنر و جغرافیای تاریخی شیراز میشود شهر قاجاری از طریق اداره‌ی شهر توسط ترکیبی از نهادهای مدنی که محلات تاریخی، تبلور کالبدی آن بود به چنان انسجام کالبدی دست مییابد که شاید پیش از این هرگز در شهر ایرانی، تجربه نشده بود. میتوان شهر قاجاری و معماری زندیه و به تبع آن نظام شهرسازی معماری این دو دوره را تکامل مفهوم مدنیت در تاریخ شهری ایران دانست که بسیاری از مفاهیم اجتماعی–مدنی آن قابل بازشناسی است. در این پژوهش سعی شده بر اساس روش توصیفی_اسنادی پس از بررسی این دوران و مقایسه تطبیقی آن با یکدیگر ویژگی های معماری و به تبع آن شهرسازی دوران زندیه و قاجاریه بیان گردد. یافته های این پژوهش نشان میدهد که ثبات و آرامش عصر زندیه به خصوص در دوران زمامداری کریم خان و ساخت و ساز بناهای حکومتی، خدماتی و مذهبی این مهم را محقق کرد و شهر شیراز را در اوج شکوفایی قرار داد و زمان قاجاریان، همه چیز از فرهنگ، اقتصاد، عمران و آبادانی و نظام اجتماعی در ارتباط با هم و بر اساس مضمون زندگی جاری شکل می گرفت و از همین رو تضادی لاینحل میان زندگی مردم و شهر ایجاد نمی شد. نه معماری مزاحم شهر بود و نه شهر مزاحم سکونت.

Comparative study of architecture and urban planning of Zandieh and Qajareh eras

Comparative comparison of urban planning and architecture of Qajar and Zandieh periods and the previous period, shows deep social differences, the impact of which can be well studied in the architecture and urban planning system of Iran. Construction in Zandieh s time was a combination of religion and art, and this type of architecture and urban planning creates a landscape in the form of religious sociology and art and historical geography of Shiraz. The Qajar city achieves such physical cohesion through the administration of the city by a combination of civic institutions that its historical neighborhoods were the physical crystallization that it had probably never been experienced before in the Iranian city. Qajar city and Zandieh architecture and consequently the architectural urban system of these two periods can be considered as the evolution of the concept of civilization in the urban history of Iran, many of whose socio-civil concepts can be recognized. In this research, based on the descriptive-documentary method, after examining this period and comparatively comparing it with each other, the architectural features and, consequently, urban planning of the Zandieh and Qajar periods are expressed The findings of this study show that the stability and tranquility of the Zandieh era, especially during the reign of Karim Khan and the construction of government, service and religious buildings, achieved this and put the city of Shiraz at the peak of prosperity and the Qajar era, everything from Culture, economy, development and social system were formed in relation to each other and based on the theme of current life, and therefore there was no unresolved conflict between the life of the people and the city. Neither the architecture disturbed the city nor the city disturbed the residence.