بررسی تطبیقی نقوش تزیینی مسجد وکیل و عمارت کلاه فرنگی

مسجد وکیل و عمارت کلاه فرنگی به عنوان یکی از هویت‏های هنری و تاریخی شیراز شناخته می شوند. با توجه به فراوانی و گوناگونی خصیصه های مختلف در این دو بنا، شناخت فرم ها، رنگ ها و همچنین نقوش تزیینی موجود، می تواند در سایر هنرها و با دلایل و ضرورت های مختلف به کار گرفته شود. در بناهای مذکور شاهد نقوش بسیار و ماهرانه گیاهی، هندسی و سایر تزیینات درون و بیرون (بدنه) بنا هستیم که هریک به خودی خود می تواند انتقال دهنده معنا و مفاهیم گسترده ای باشد. در این پژوهش که از لحاظ هدف کاربردی است؛در پی یافتن شناخت خصوصیات تزئینات هندسی و گیاهی دو بنای مسجد وکیل و عمارت کلاه فرنگی شیراز است و برای رسیدن به این مهم، از روش، توصیفی - تحلیلی است و مطالعه کتابخانه ای استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش مشاهدات مستقیم و میدانی و عکسبرداری می باشد. از این بررسی چنین می‏‏توان دریافت که نقوش تزیینی دو بنای مذکور تحت تاثیر سه رکن اساسی؛ زیست محیط اکولوژیک، سنت و ایدئولوژی و اعتقادات و باورها‏ی مردم و خواست بانیان شکل گرفته است. کلیات استفاده از نقوش هندسی در بناها بر پایه دایره استوار است که در بیشتر موارد دارای اشتراکاتی هستند و در جزئیات با هم متفاوت‏اند. نقوش گیاهی نیز یا به شکل طبیعت گرایانه و بر پایه طرح‏های سنتی همچون مناظر گل‏و‏مرغ و یا طرح‏های انتزاعی همچون پیچش‏های اسلیمی اجرا شده‏اند. نقوش در هر دو بنا در کلیات هماهنگی و شباهت دارند و در اجرای جزئیات متفاوتند. ترکیب بندی، فرم بندی و رنگ نقوش، زمینه‏ای بسیار مناسب جهت طراحی گرافیک محیطی را فراهم نموده است.