تجزیه و تحلیل ساختار طرح و نقش ارسی خانه های دوره قاجار در تبریز

دوره قاجار دوره نوآوری و شروع تحولات جدید در هنر و معماری ایران است که تجلی آن در خانه های دوره قاجار در تبریز به خصوص در تزئینات بناها قابل مشاهده است. هدف این پژوهش بررسی ویژگی های بصری ارسی های دوره قاجار در جهت تجزیه و تحلیل طرح و نقش، شناخت ویژگی های زیباشناسی نقوش، تنوع نقوش گیاهی از نظر چیدمان و نحوه ی گسترش پذیری و به کارگیری شیشه های رنگی، میزان چینش رنگ و نقش در ارسی خانه های سلطان قرایی، حیدرزاده، مشروطه، امیرنظام، نیکدل و قدکی دوره قاجار در تبریز در سه مقطع (اوایل، اواسط و اواخر قاجار) که از تکنیک قواره بری استفاده شده است، می باشد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی و جمع آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه ای است، که بر پایه پژوهش میدانی از جمله تهیه تصاویر از آثار قواره بری در خانه های مذکور انجام شده است. نتایج این مطالعه نشان می دهد که به کارگیری تکنیک قواره بری بیش از گره چینی نسبت به دوره های قبل در ارسی ها این دوره مورد توجه واقع شده است. همچنین ارسی خانه ی سلطان قرایی از نظر تناسبات و فرم ارسی، نوع نقوش و نحوه ی تکثیر نقوش در سطح کتیبه با سایر نمونه ها مشابهت دارد، اما در برخی جزییات همچون درصد تراکم نقوش، تنوع شیشه های رنگی و برخی عناصر بصری و اجرایی دارای ویژگی های مختص به خود می باشد.