بررسی تحقق تجربه ی هنری و تجربه دینی در حکمت هنر معماری اسلامی

هنر اسلامی ذاتا مقدس و الهی است و آنچه موجب امتیاز آن نسبت به سایر هنرها می شود، موضوع و محتوای آثار است که تاثیر متفاوتی می گذارد. یک هنرمند اسلامی وظیفه دارد که در آثار خود ستایش و صنع خداوند را متبلور کند و در واقع هنرمند اسلامی در آثار خود باید یاد خداوند را زنده کند و از جمله اقدامات مهمی که در هنر اسلامی باید مورد توجه قرار گیرد شریک قرار ندادن برای خداوند در هنر اسلامی است. کمیت و کیفیت تجلی هویت اسلامی از جنبه های مختلف و بعضا متقابل همدیگر بررسی شده است. در برخی از آثار به انعکاس کامل متون اسلامی در آثار معماری و در برخی دیگر از جنبه عدم وجود هرگونه ارتباط فی‌مابین متون دینی و آثار معماری پرداخته شده است. بر اساس نگرش حکمی به معماری اسلامی، آن چه میان بیننده و صاحب اثر هنری، به عنوان واسطه قرار گرفته است، رسانه ای از مفاهیم دینی و ملکات حق تعالی می‌باشد. معمار همچون هنرمندی است که با بهره‌گیری از معنویات و بدست اوردن خصوصیات نیک اخلاقی، زمینه‌سازی ارتقای بهره الهی را در وجود دنیای مادی فراهم می‌کند. علیرغم ارزش والا و جایگاه ویژه معماری اسلامی ایران در آثار هنرمندان کشورمان و نیز توجه ویژه به آن در سایر کشورهای دنیا، جنبه‌های مرتبط با طراحی و شخصیت فضاسازی آن، که مهم‌ترین عامل درک مخاطبین از کیفیت فضایی هنر معماری است، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لذا در این پژوهش با بهره‌گیری از روش مطالعه کتابخانه‌ای و استنباط داده‌ها به روش توصیفی-تحلیل، نقاط اشتراک و تفاوت تجربه‌های هنری و دینی بررسی شده است. با توجه به نتایج بدست آمده می‌توان گفت که مناظره تجربه هنری و دینی در بخش‌هایی از حکمت هنر اسلامی رویت می‌شود و در نتیجه تجربه دینی می‌تواند به عنوان تجربه متعالی قلمداد کرد.