بررسی تطبیقی عناصر تصویری نقاشی‌های قاجار و نقوش کاشی‌های نقش برجسته کاخ گلستان

نقاشی‌های دوره‌ی قاجار و کاشی‌های نقش برجسته‌ کاخ گلستان، عرصه‌ وسیعی برای تصویرگری هنرمند این دوره فراهم آورده‌اند که علی‌رغم پژوهش‌های فراوان، عناصر تصویری آن‌ها کمتر مورد مطابقت قرار گرفته‌اند. این تحقیق با هدف مطالعه‌ موضوعات نقش شده در این نقاشی‌ها و کاشی‌های نقش برجسته‌ کاخ گلستان صورت گرفته است. در این نوشتار این فرضیه مطرح است که نقش مایه‌های به کار رفته در نقاشی‌ها و کاشی‌های ذکر شده دارای موضوعاتی مشابه هستند و هنر غرب در شیوه‌ اجرای برخی عناصر تصویری آن‌ها تاثیرگذار بوده است. نگارنده کوشیده است به این پرسش‌ها پاسخ دهد که چه موضوعات مشترکی بر روی این نقاشی‌ها و کاشی‌های نقش برجسته تصویر شده است و چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی میان عناصر تصویری آن‌ها وجود دارد. هم چنین هنرمند قاجار در تاثیرپذیری از هنر غرب، در اجرای کدام عناصر تصویری از سبک‌های غربی بهره برده است؟ بررسی‌ها نشان داده است موضوعاتی همچون پیکرنگاری، بزم و عاشقانه، موضوع نبرد شامل جنگ و شکار و تصاویر بناها، به طور مشترک در نقاشی‌ها و کاشی‌های نقش برجسته‌ کاخ گلستان به کار رفته است که تاثیرپذیری از هنر غرب در قالب عناصر تصویری شامل درختان، کوه‌ها، ابرها، پیکره‌ها، تزیینات معماری و ستون‌ها و نقوش گل‌ها و گیاهان به کار رفته و به طور کلی، نقوش کاشی‌ها پرکارتر از نقاشی‌هاست. این مقاله به روش توصیفی-تطبیقی انجام و اطلاعات آن به شیوه‌ کتابخانه‌ای و میدانی جمع‌آوری گردیده است.

A Comparative Study of the Visual Elements of Qajar Paintings and the Embossed Tile Patterns of Golestan Palace

The paintings of the Qajar period and the embossed tiles of Golestan Palace have provided a wide field for the illustration of the artist of this period, but despite a lot of research, their pictorial elements have been less matched. This research has been done with the aim of studying the subjects engraved in these paintings and the embossed tiles of Golestan Palace. In this article, it is hypothesized that the motifs used in the mentioned paintings and tiles have similar themes and Western art has been influential in the way some of their pictorial elements are executed. The author has tried to answer the questions of what common themes are depicted on these paintings and embossed tiles and what are the similarities and differences between their pictorial elements. Also, the Qajar artist has been influenced by Western art, in which visual elements has he used Western styles? Studies have shown that subjects such as iconography, feasting, and romance, the subject of battle, including war and hunting, and images of buildings, have been commonly used in Golestan Palace s relief paintings and tiles, influenced by Western art in the form of visual elements including trees. Mountains, clouds, statues, architectural decorations and columns and motifs of flowers and plants are used, and in general, tile motifs are more abundant than paintings. This article is a descriptive-comparative method and its information is collected in a library and field method.