بررسی تحول چهره نگاری‌،‌ در نقاشی‌های دوره قاجار

دوره قاجار مقارن با وقایع مهمی در اروپا همزمان بود؛ که این وقایع موجب ایجاد تحولاتی در بسترهای جدید اجتماعی و سیاسی در این دوره گردید و حتی در هنر این عصر نیز ظهور و توسعه یافت. چنین تغییرات نه تنها در ایران بلکه بیشتر کشورهای جهان را در عرصه های سنتی، فرهنگی و هنری تهدید می کرد و موجب ایجاد چالش‌های مختلف شد. اما یکباره با ورود این موج عظیم در دوره قاجار ویژگی‌های تصویری و چهره نگاری با مفاهیم فراواقعی و عرفانی و... جای خود را به مضامین جهانی و با تاثیراتی از هنر اروپایی نمایان می‌کنند. در این دوره یکی از موضوعات مورد استقبال هنرمندان، چهره‌پردازی با شیوه خاصی است که استادانه اجرا شده اند. حال سوال تحقیق این است: نحوه اجرای چهره‌ها افراد دوره قاجار چگونه است؟ چه عوامل و موضوعاتی بر چهره نگاری‌های اجرا شده بر تابلو نقاشی تاثیر گذاشته است؟ هدف از این تحقیق بررسی بخش چهره‌نگاری‌های تصویر شده بر روی تابلو های نقاشی لاکی است که در آن‌ها شیوه و تاثیرات فرهنگ غرب انعکاس یافته است. بر مبنای این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی به گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و از مجموعه ناصر خلیلی و منابع تصویری دیگر انجام شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد بیشتر چهره ها سه رخ است و خیلی به ندرت چهره ای از رو به رو یا نیمرخ کار شده است و این پای بندی به اصول گذشته است. دفرماسیون چهره نگاری و فرم‌های پردازش شده تصویری حاکی از ذهن گرایی نقاش است. در چهره پردازی‌ها ویژگی‌های دنیوی و احساسی بیشتر به کار برده شده و مخاطب را به فضای معنوی دعوت نمی‌کند و در حتی در چهره‌ افراد نگرشی اشرافیت پنهان، کنش‌مند و گاهی‌ آشکار و در ابعاد متفاوت اجرا شده اند.

A study of the evolution of portraiture in Qajar period paintings

The Qajar period coincided with important events in Europe; These events caused changes in new social and political contexts in this period and even emerged and developed in the art of this era. Such changes threatened not only Iran but also most countries of the world in the traditional, cultural and artistic fields and created various challenges. But suddenly, with the arrival of this great wave in the Qajar period, visual and portraiture features with surreal and mystical concepts, etc., show their place in global themes and with influences from European art. In this period, one of the topics welcomed by artists is face painting in a special way that has been performed masterfully. Now the research question is: how are the faces of the people of the Qajar period? What factors and themes have influenced the portraits performed on the painting? The purpose of this study is to examine the portraits depicted on lacquer paintings, which reflect the style and influences of Western culture. Based on this research, descriptive and analytical methods have been used to collect information from the library and from the collection of Nasser Khalili and other visual sources. The results of this research show that most of the faces are three-faced and very rarely a face or profile is worked on, and this adherence to the principles of the past. Deformation of portraiture and processed image forms indicate the painter s subjectivism. In face painting, worldly and emotional features are used more and do not invite the audience to a spiritual atmosphere. And even in the faces of individuals, the attitudes of the aristocracy are hidden, active, and sometimes overt, and implemented in different dimensions.