تحلیل فرم ها و نقوش کاشیکاری در عصر قاجاریه و زندیه در شیراز

یکی از هنرهایی کهن و شناختۀ شدة ایران که حداقل پیشینۀ تاریخی آن به قبل از اسلام بر میگردد، کاشیکاری است ، تزیینات در این نوع بناها از اهمیت ویژه ای برخوردارند که در دوره های مختلف(زندیه و قاجار) و با توجه به تحولات اجتماعی و فرهنگی ، خود را به صورت هایی گوناگون و هماهنگ با بنا اشکار می سازند ، مضامین به کار رفته در کاشی ها عمدتاً شامل نقوش سنّتی ایرانی بوده، اما از زمان دورة قاجاریه در کنار کاربرد نقوش سنتّی مضامین هنر اروپائی نیز وارد هنر کاشیکاری شد و همچنین نظام فضایی مساجد در مکتب زندیه به نحو بارزی تکامل یافت ، استفاده از اثناد معتبر در رابطه با کاشیکاری عصر قاجاریه و زندیه و همچین روش استدلالی و مطالعه منابع پیشین صورت می پذیرد ، کاشیکاری های این بناها شامل معقلی و هفت رنگ بوده و همچنین شامل انواع نقوش هندسی، گیاهی، جانوری، انسانی و اساطیری میشود. بیشتر نقوش به کار رفته در این بنا ها مضامینی ملّی، مذهبی و سنّتی دارند، اما مضامینی با الهام گیری از هنر اروپائی مثل تصاویر تعدادی بنای کاخ مانند یا تصاویر زنان بی حجاب، نیز در میان این نقوش دیده میشود که عمدتاً در بناهای خانه های مسکونی و کاخها دیده میشود ، در نتایج این تحقیق با استفاده از کاشیکاری و تزیینات مربوط به عصر زندیه و قاجار در سردر و بناهای معاصر به عنوان مثال با کاشی های هفت رنگ و نقوش گیاهی و جانوری می توان به ارتقا کیفیت معماری معاصر ایران کمک کرد.

Analysis of tile Forms and Patterns in the Qajar and Zandieh Eras in Shiraz

One of the ancient and well-known arts of Iran, which at least dates back to pre-Islamic times, is tiling. Decorations in this type of building are of special importance in different periods (Zandieh and Qajar) and due to social developments and culturally, they manifest themselves in various ways and in harmony with the building. The themes used in the tiles mainly included traditional Iranian motifs, but since the Qajar period, along with the use of traditional motifs, European art themes have also entered the art of tiling. The spatial system of mosques in Zandieh school evolved significantly.The tiles of this building include Moqeli and seven colors and also include various geometric, plant, animal, human and mythological motifs. Most of the motifs used in these buildings have national, religious and traditional themes, but themes inspired by European art, such as images of a number of palace-like buildings or images of unveiled women, are also found among these motifs, which are mainly found in houses. Residential and palaces can be seen. In the results of this research, by using tiles and decorations related to the Zandieh and Qajar eras in contemporary entrances and buildings, for example with seven-color tiles and plant and animal motifs, we can help improve the quality of contemporary Iranian architecture.