مطالعه تطبیقی ساختار بصری نگاره های«برتخت نشستن فریدون وضحاک» درشاهنامة داوری

از مهمترین ویژگی‌های نگارگری قاجار، عناصر بصری موجود در ترکیب‌بندی یک تصویر است که می‌تواند بیانگر مفاهیم به کاررفته در آن باشد. در این پژوهش، نگاره‌های بر تخت نشستن ضحاک و فریدون از شاهنامة داوری اثر هنرمند شیرازی، محمد داوری، انتخاب و مورد مطالعه و تطبیق قرار گرفته شده‌اند، تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش‌ها می‌باشد که کدام نگاره روایت تصویر و عظمت پادشاه را با به کارگیری عناصر بصری، بیشتر مورد توجه قرار داده است؛ کدام طیف از نشانه‌های تصویری در بازشناسی نقش پادشاهان تاثیر بیشتری دارند و به لحاظ ویژگی‌های بصری چه شباهت‌ها و تفاوت‌هایی میان دو نگاره وجود دارد. هدف از انجام این پژوهش مطالعة ترکیب‌بندی و به طور کلی یافتن ارتباط تصویری میان نگاره‌های مورد بحث بوده است. به نظر می‌رسد، به دلیل آنکه موضوع هردو نگاره درباری و با مفهوم مشترک تصویرسازی شده‌اند، نگارگر تلاش زیادی در جهت بیان داستان و نمایش عظمت پادشاهی به کار بسته باشد. بررسی نگاره‌ها نشان می‌دهد ساختار اصلی تصاویر بر اساس روابط هندسی شکل‌ها و محورهای نامرئی عمودی وافقی تنظیم شده است و در مجموع نگارگر در نگارة بر تخت نشستن فریدون، به لحاظ ساختار ترکیب بندی، تجسم خطوط و مفاهیم مرتبط با آن‌ها در بیان عظمت درباری موفق‌تر عمل کرده است و در مقابل، نگارة بر تخت نشستن ضحاک به لحاظ انتقال اندیشه بنیادین متن به تصویر، تحرک و پویایی بیشتری دارد. رویکرد نگاره‌ها انسان گرایانه است تا طبیعت گرایانه و این ویژگی در پیوند با اشعار فردوسی شکل گرفته است. این پژوهش به روش توصیفی- تطبیقی انجام و اطلاعات آن به شیوة کتابخانه‌ای جمع آوری گردیده است.

A comparative study of the visual structure of the Paintings of 'Fereydoun and Zahak on the throne' in Shahnameh Davari

One of the most important features of Qajar miniatures is the visual elements in the composition of an image that can express the concepts used in it. In this study, images of Zahak and Fereydoun sitting on the throne from Shahnameh Davari by Shirazi artist Mohammad Davari have been selected, studied and conformed. The present study seeks to answer the questions which miniature has paid more attention to the narration of the image and greatness of the king by using visual elements; Which group of visual cues is most effective in recognizing the role of kings and in terms of visual features, what are the similarities and differences between the two images? The purpose of this study is to study the composition and in general to find the visual relationship between the images in question.It seems, Because the subject of both the miniatures is illustrated with a common meaning and court, The painter has made great efforts to tell the story and show the greatness of the kingdom. Examination of the miniatures shows the main structure of the images is adjusted based on the geometric relationships of the vertical invisible shapes and axes and in general, the painter in image of Fereydoun sitting on the throne has been more successful in expressing the greatness of the court , In terms of compositional structure , visualization of lines and related concepts with them. In contrast, image of Zahak sitting on the throne is more dynamic In terms of transmitting the basic idea of text to image. The approach of miniatures is humanistic rather than naturalistic and this feature is formed in connection with Ferdowsi s poems. This research has been done by descriptive-comparative method and its information has been collected by library method.