عکاسخانه ها و گسترش فرهنگ عکاسی در جامعه ی دوران قاجار

عکاسی در سال 1842 م/ 1258 ق ، حدودا 3 سال بعد از اعلام رسمی اختراع عکاسی در جهان، وارد ایران شد. هرچند با اندکی تاخیر، از حدود سال 1858م/1275ق ، با آغاز آموزش نظام مند عکاسی در دربار و تاسیس اولین عکاسخانه در ایران می توان شاهد رونق عکاسی در بین اشراف و اندک طبقه مرفه جامعه بود، هرچند سال های بسیار طی شد تا این پدیده وارد فرهنگ تصویری و زندگی عموم جامعه دوران قاجار شود. دلایل مختلفی بر فرازها و فرودهای جریان توسعه و عمومی شدن عکاسی در این دوران تاثیر گذار بوده اند. یکی از مهمترین این عوامل وضعیت عکاسخانه ها در سطح کشور بوده است. این تحقیق سعی بر آن دارد تا با بهره مندی از روش تاریخی و مقایسه ای و رویکرد توصیفی تحلیلی و با کاربرد نظریه تاریخ اجتماعی به بررسی، تحلیل و در نهایت به درک و شناخت بهتر از چگونگی تاثیرگذاری و نقش عکاسخانه ها بر روند رشد و گسترش عکاسی و فرهنگ تصویری آن در جامعه ی ایران قرن 19 و اوایل قرن 20 دست یابد. این پژوهش ابتدا به شرح چگونگی تاسیس اولین عکاسخانه ها در ایران و شرایط حاکم برآن و مقایسه آن با اولین عکاسخانه ها در غرب می پردازد. با توجه به بررسی و تحلیل شرایط اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و مذهبی حاکم بر ساز و کار عکاسخانه ها در قرن 19، نتایج این پژوهش حاکی از آن است که؛ آن اشتیاق شکل گرفته در دوران اولیه ی اختراع عکاسی در اروپا و آن هجوم جنون وار اروپاییان به عکاسخانه ها در ایران هیچگاه صورت نپذیرفت. در ایران رونق عکاسخانه های عمومی و ترویج فرهنگ عکاسی از طریق آنان به صورت فراگیر با انقلاب مشروطه و در نهایت در زمان تحولات اجتماعی از پهلوی اول و حدود دهه های 1931 م/1310 ش به بعد محقق گردید.