ارزیابی اثر آلودگی فلزات سنگین بر تنوع و فراوانی سیانوباکتری‌های خاک‌زی موجود در خاک‌های زراعی

سیانوباکتری‌ها گروهی از جلبک‌ها به‌شمار می‌آیند که از قابلیت حضور در زیستگاه‌های گوناگون برخوردارند. انعطاف‌پذیری متابولیک این ریزجلبک‌ها امکان حضور آنها در شرایط پُرتنش محیطی را فراهم می‌سازد. سیانوباکتری‌ها را می‌توان به‌عنوان گزینه‌هایی مطرح جهت تولید کودهای زیستی و نیز به‌عنوان پالایندۀ بسیاری از آلاینده‌های زیست‌محیطی به‌شمار آورد. آلودگی‌ ناشی از ورود پساب‌های صنعتی به زمین‌های زراعی‌ از جمله معضلات مهم زیست‌محیطی در مناطق صنعتی کشور محسوب می‌شود. در این مطالعه خاک پنج ایستگاه مطالعاتی واقع در مزارع گندم مجاور مناطق صنعتی استان یزد مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به آبیاری مزارع مورد مطالعه با پساب‌های صنعتی، غلظت دو فلز سنگین سرب و کادمیوم در خاک ایستگاه‌های مطالعاتی ارزیابی شد. همچنین تنوع و فراوانی ریزجلبک‌ها، با تاکید بر سیانوباکتری‌ها، در خاک ایستگاه‌های مطالعاتی مورد ارزیابی قرار گرفت. تعیین فراوانی بر اساس روش شمارش کلنی انجام شد. بر اساس نتایج حاصل، میزان کادمیوم در خاک مجموع ایستگاه‌های مورد نظر بسیار کم و پایین‌تر از ppm 0.1 بود، اما غلظت فلز سرب در خاک بسته به ایستگاه مطالعاتی بین ppm 4.96 الی ppm 54.48 متغیر بود. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد، با افزایش محدود غلظت سرب در خاک کاهشی در تنوع سیانوباکتریایی مشاهده نمی‌شود، اما در غلظت‌های بالاتر کاهش تنوع زیستی به‌خوبی مشاهده گردید. همچنین فراوانی جلبکی در محدودۀ غلظت سرب مورد مطالعه، حتی در غلظت‌های بالای این فلز سنگین، کاهش قابل توجهی نشان نداد. این امر می‌تواند نشانگر مقاومت تاکسون غالب موجود در خاک ایستگاه‌ها به فلز سرب و توسعه جوامع تاکسون‌های غالب در این شرایط باشد.