تحلیل عاملی عوامل هواشناسی موثر بر غلظت کلروفیل جوامع فیتوپلانکتونی در سد ارس

جوامع فیتوپلانکتونی و تغییرات آنها می‌توانند به‌عنوان گزینه‌هایی مناسب جهت ارزیابی کیفیت و میزان آلودگی آب و همچنین شاخصی از تغییرات محیطی بلند‌مدت و کوتاه‌مدت اکوسیستم‌های آبی به‌شمار آیند. بنابراین پیش‌بینی، تشخیص و نظارت بر بلوم‌های جلبکی، برای به حداقل رساندن اثرات سوء آن‌ها بر سلامت انسان و محیط زیست، و زیان‌های اقتصادی وارد بر جوامع ساحلی ضروری است. روش‌های گوناگونی برای برآورد مقدار زیست‌توده جلبک‌ها وجود دارد که یکی از آنها اندازه‌گیری مقدار کلروفیل a به‌عنوان شاخصی از میزان تولید اکوسیستم است. شرایط هواشناسی از عوامل مهمی هستند که در کنار خصوصیات فیزیکی- شیمیایی آب یک اکوسیستم آبی به‌عنوان یکی از عوامل تاثیر‌گذار در توسعه بلوم‌های جلبکی شناخته می‌شوند. مهمترین دستاورد پژوهش حاضر شناسایی عوامل هواشناسی موثر بر رشد جمعیت فیتوپلانکتون‌ها در اکوسیستم آبی دریاچه سد ارس با استفاده از روش تحلیل عاملی با هدف کاهش حجم داده‌ها و تعیین مهمترین متغیرهای موثر در شکل‌گیری بلوم جلبکی می‌باشد. در این راستا روش تحلیل عاملی برای داده‌های میزان کلروفیل آب و 6 متغیر هواشناسی انجام شده است. نتایج مقدار ویژه و واریانس متناظر با عامل‌ها نشان می‌دهد که دو عامل بیشترین نقش را در تبیین واریانس داده‌ها دارند. براساس مولفه اول می‌توان بیان کرد که دمای سطح آب، سرعت باد، میانگین دمای هوا، بیشینه دمای هوا، تعداد ساعات آفتابی و میزان تبخیر رابطه مستقیم با مقدار کلروفیل دارند (ضریب مثبت کلروفیل و متغیرها) است. با توجه به مولفه دوم می‌توان گفت که با توجه به ضریب مثبت کلروفیل و ضریب منفی بارش میزان بارش با کلروفیل رابطه عکس دارد.