تحلیل سوگ نگاره حماسه عاشورا در نقاشی های معاصر کودکان با تکیه بر رویکرد فرهنگ دیداری

حماسه عاشورا از وقایع تاثیرگذار صدر اسلام به شمار می‌آید که در باور و اعتقادات فرهنگ مردم ایران با درون‌مایه عزاداری، باعث خلق آثار هنری بسیاری در طول تاریخ گشته است. مسئله و مفهوم بازنمایی وقایع تاریخی همواره در دوره‌های گوناگون دچار تغییر و تحولات فراوانی بوده است. آیین‌های اجتماعی و فرهنگی یکی از عناصر تاثیرگذار بر ذهنیت کودک است. کودک در جهان معاصر بیش از گذشته در ارتباط با تصویر و تجربه دیداری است. فرهنگ دیداری زمینه‌ای بینارشته‌ای است که از منظری انسان‌شناختی به کارکرد تصویر در محدوده‌های دیداری دوران معاصر اشاره دارد. بر اساس این رویکرد، تصاویر تنها بازنمایی واقعیت نیستند بلکه دارای معانی و محتوای بسیاری از ارزش‌ها، عقاید و باورهایی هستند که توسط فرم‌های دیداری در زندگی انسان شکل می‌گیرند. تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که تاثیرات دیداری آیین محرم بر ذهنیت و هنر معاصر کودکان چگونه است و بر مبنای این تاثیرات، کودکان چگونه از فرهنگ بومی، جغرافیا و آیین‌های محرم در خلق آثار خود استفاده کرده‌اند؟ هدف پژوهش تحلیل و بررسی تاثیرات دیداری آیین محرم از منظر فرهنگی و هنری، همچنین تجلی و چگونگی بازتاب آن در نقاشی‌های معاصر کودکان می‌باشد. رویکرد تحقیق توصیفی تحلیلی است و روش گردآوری اطلاعات کتابخانه‌ای از طریق فیش‌برداری و تصویرخوانی است. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها کیفی است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که ذهنیت و هنر معاصر کودکان در یک نظام بازنمایی فرهنگ دیداری شکل می‌گیرد. دقت در جزئیات و تجربه دیداری کودک با نگاهی آشنا به مراسم آیینی محرم همراه است و کودک در بیشتر مواقع به‌جای بازنمایی واقعه بزرگ تاریخی عاشورا کوشیده تا حقایقی را در شمایل رویدادی برای یادآوری بیان کند و اثری متناسب با آیین‌های محرم در فرهنگ ایرانی خلق کرده است