مطالعه مضامین و زیبایی‌شناسی دیوارنگاره‌های عاشورایی بقعه آقا سیدحسین کیا در شهرستان لنگرود

استان گیلان دارای بقاع و امامزاده های متعددی است که بر دیوارهای آن ها نقاشی های مذهبی کشیده شده است. موضوع اکثر آن ها وقایع کربلا و روز عاشورا می باشد. یکی از پرطرفدارترین بقاع این منطقه بقعه آقا سیدحسین کیا واقع در شهرستان لنگرود است که دارای دیوارنگاره های متعددی با مضامین عاشورایی می باشد. قدمت این دیوارنگاره ها به دوران قاجار یا اواخر صفوی می رسد. هدف از انجام این پژوهش شناخت ویژگی های زیبایی شناسی دیوارنگاره های بقعه آقا سید حسین کیا است و به دنبال پاسخ به این سوالات است که این دیوارنگاره ها دارای چه مضمون و ویژگی های زیبایی شناسی هستند و همچنین اعتقاد و باورهای شیعی تا چه اندازه بر هنر دیوارنگاری این بقعه تاثیر گذاشته است؟ روش تحقیق این پژوهش، توصیفی تحلیلی است و اطلاعات لازم به‌صورت میدانی و کتابخانه ای جمع‌آوری‌شده است. با بررسی دیوارنگاره های این بقعه مشخص می شود دارای خصوصیات مشترکی با هنر عامیانه است که شامل: سادگی نقوش و اشکال پیکره ها، استفاده از رنگ های تخت و یکدست، دورگیری قوی طراحی ها، فضای دوبعدی و پرسپکتیو مقامی با بزرگ نمایی افراد مهم، پرهیز از هرگونه طبیعت گرایی و واقع گرایی می باشد. پیکرها فاقد آناتومی طبیعی و حجم-پردازی هستند و بنا به ارزش و مقام و شخصیت شان بر دیوار جای گرفته اند. در انتخاب رنگ ارتباطی با نمایش تعزیه دیده می شود. استفاده از رنگ زرد، قرمز اخرایی، سیاه، سبز و آبی لاجوردی جنبه مفهومی آثار را بیشتر کرده و درخشش و نشاط و سرزندگی به موضوع نقاشی بخشیده است. ظهور مضامین عاشورایی در این دیوارنگاره ها از نشانه های باور شیعی در میان مردم منطقه می باشد و با اسطوره پردازی تصویری امام حسین(ع) و یارانش بر حقانیت راه ایشان تاکید کردند. اگرچه این آثار مربوط به گذشته است اما مضامین حماسی آن‌ها در باور شیعی مردم منطقه همچنان نقش مهمی داشته و هنوز در کنار این بقعه مراسم عزاداری ایام محرم برگزار می شود.