هنرهای آیینی در آیین‌های محرم

دو مفهوم هنر و آیین از دیرباز به‌هم‌پیوسته بوده‌اند. از سوی دیگر باید در نظر داشت که محرم و فرهنگ ایرانی چنان به هم گره‌خورده‌اند که نمی‌توان آن‌ها را از هم جدا کرد و از سوی دیگر این فرهنگ ترکیب‌شده بستری برای امتداد فرهنگ ملی و قومی بوده است. حاصل این تجربه مشترک تولید پدیده‌ها و نمودهای فرهنگی مختلفی بوده است که می‌توان آن را در آیین‌ها و سنت‌های مختلف سوگواری در میان اقوام و شهرهای مختلف مشاهده کرد که از ساختارهای مشترکی تبعیت می‌کنند. این تولیدات فرهنگی جنبه‌های مختلفی دارد که یکی از جنبه‌های آن ایجاد نوعی بستر هنری و زیباشناسانه بوده است که هم در فرم و هم در کارکرد ویژه است و می‌توان با بررسی آن‌ها به نقش هنر در فضای آیین‌های هنر پی برد و از سوی دیگر فهمید که این هنر پدید آمده در آیین‌های محرم چه ویژگی‌هایی دارد. در این مطلب با بررسی موردی آیین‌های علم‌گردانی در هرمزگان که در ساختار کلی به بسیاری دیگر از مناطق کشور شباهت دارد به بررسی نشانه‌های هنری موجود در این آیین می‌پردازیم.