بررسی وجوه معناشناختی حضور توغ در هنرهای تجسمی ایران معاصر (بررسی موردی نقاشی- ارتباط تصویری - طراحی)

هدف از پژوهش‌ حاضر کشف رابطه‌ی بین علامت (به‌عنوان یک نمونه از صنایع‌دستی فلزی ایرانی- اسلامی) با هنرهای تجسمی حیطه‌ی مذهبی در سال‌های اخیر کشور است. طوق (توغ) از دیرباز یکی از ابزارهای مخصوص عزاداری سیدالشهدا در فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است. در سده‌ی نهم و دهم ه.ق شاهد حضور توغ در نگارگری‌های ایرانی هستیم. و بعدها در دوران پهلوی نیز حضور چشمگیری در نقاشی مکتب سقاخانه به‌عنوان عنصری از هنر عامیانه مردم ایران داشته است. اما بعد از انقلاب اسلامی ایران بخصوص در سال‌های اخیر شاهد حضور گسترده علامت در طراحی زیرشاخه‌های مختلف ارتباط تصویری (همچون پوستر، تصویرسازی، آرم و لوگو و ...) نقاشی، دکوراسیون، طراحی زیورآلات و مد و لباس بوده‌ایم. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی سعی دارد به پاسخ سوالاتی همچون چگونگی حضور علامت در این آثار و معناشناسی صورت‌های مختلف این علامت‌ها در ترکیب با دیگر آثار هنرهای تجسمی بپردازد. شیوه جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای و میدانی بوده و نتیجه‌ی حاصله نشان می‌دهد در سال‌های اخیر علامات عاشورایی علاوه بر کاربرد اصلی خود (ابزار عزاداری) دچار دگرگونی‌هایی نیز شده و کارکردهای جدیدی به خود گرفته است و در گرافیک مذهبی بارزتر از بقیه موارد خودنمایی می‌کند. در ضمن یکی از اصلی‌ترین عناصر طراحی زیورآلات مذهبی با عنوان «پلاک مذهبی» بوده و در کل به‌عنوان یکی ازنمادهای اصلی هنر شیعی در جهان به شمار می‌رود.